Οι προσδοκίες

• Γιάννης Καρτάλης | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2009

Δύο είναι τα κύρια προβλήματα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στα οποία θα δώσει ιδιαίτερο βάρος η νέα κυβέρνηση. Πρώτον, οι σχέσεις με την Τουρκία, σε συνάρτηση με τη λύση του Κυπριακού, εν όψει της αξιολόγησης της ενταξιακής της πορείας τον ερχόμενο Δεκέμβριο. Και δεύτερον, η γνωστή παλαιά ιστορία με τα Σκόπια. Και στα δύο αυτά προβλήματα φανερό είναι ότι ο κ. Γ. Παπανδρέου επιδιώκει να αποφύγει τα βέτο, τα οποία γνωρίζει ότι θα δημιουργήσουν προβλήματα με τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Για τον λόγο αυτόν έχει επιλέξει να επενδύσει στην προϊστορία του ως υπουργού Εξωτερικών στις κυβερνήσεις του κ. Σημίτη (και στην αποδοχή που είχε τότε στην κοινή γνώμη της Τουρκίας η επιχειρηθείσα ελληνοτουρκική προσέγγιση) και να επιδιώξει επαφές με τα Σκόπια, πέρα από το πλαίσιο της μεσολάβησης του κ. Νίμιτς. Το γεγονός ότι την περίοδο αυτή η Ελλάδα ασκεί την προεδρία του ΟΑΣΕ δίνει την ευκαιρία να εφαρμοσθεί στην πράξη η νέα αυτή πολιτική.

Παραμένει φυσικά το ερώτημα τι θα πράξει η Αθήνα αν η Τουρκία δεν ανταποκριθεί στις ελληνικές προσδοκίες για την εκπλήρωση των συμβατικών της υποχρεώσεων έναντι της Κύπρου, όπως προβλέπει η συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Και το ερώτημα αυτό δεν είναι θεωρητικό καθώς τρέχει η προθεσμία του Δεκεμβρίου. Ο κ. Παπανδρέου στην ομιλία του στη Βουλή της Λευκωσίας δεν θέλησε να ανοίξει τα χαρτιά του, επιμένοντας ότι πρέπει η ίδια η Τουρκία να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Η ελπίδα του όμως είναι ότι η ξεκάθαρη θέση που πήρε υπέρ της ενεργούς υποστήριξης του ευρωπαϊκού της προσανατολισμού με στόχο την πλήρη ένταξη και όχι την ειδική σχέση (που ως γνωστόν επιδιώκουν η Γαλλία και η Γερμανία) θα πείσει την Αγκυρα όχι μόνον να συμβάλει στη λύση του Κυπριακού, αλλά και να θέσει το επίπεδο των σχέσεων με την Ελλάδα, όχι υπό την απειλή της στρατιωτικής ισχύος, αλλά με τον σεβασμό των ευρωπαϊκών αρχών και αμοιβαίων υποχρεώσεων. Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών κ. Δρούτσας διευκρίνισε πάντως, κατά την πρώτη ενημέρωσή του προς τους διπλωματικούς συντάκτες, ότι ως προς την αξιολόγηση της Τουρκίας τον Δεκέμβριο «είναι όλα ανοιχτά, όλα είναι στο τραπέζι».

O κ. Δρούτσας εξήγησε ακόμη ότι, ως προς τη σχεδιαζόμενη νέα προσέγγιση προς τα Σκόπια, το υπουργείο Εξωτερικών εξετάζει όλους τους πιθανούς τρόπους για να υπάρξει πρόοδος στο θέμα της επίλυσης της ονομασίας, διευκρινίζοντας ότι ναι μεν η Αθήνα επιμένει σε μια ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό για κάθε χρήση, γεγονός που αποτελεί προϋπόθεση για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, αλλά (και τούτο λέγεται για πρώτη φορά): «από τη δική μας την πλευρά θα υπάρχει πάντα το ανοιχτό μυαλό». Ανοίγεται έτσι μια άλλη προοπτική επαφών, το ζήτημα όμως είναι αν και τα Σκόπια έχουν αυτό το περιζήτητο «ανοιχτό μυαλό». Διότι, προς το παρόν τουλάχιστον, δεν έχουν εγκαταλείψει την αδιάλλακτη και ακραία ρητορική τους. Μέσα στις προσεχείς εβδομάδες θα φανεί πάντως αν η Αγκυρα και τα Σκόπια θα ανταποκριθούν θετικά στα ανοίγματα που επιχειρεί η νέα ελληνική κυβέρνηση.