Αλλοι ανάπτυξη, εμείς επιτήρηση

Η άποψη «πρώτα η τόνωση της οικονομίας με δημόσιες επενδύσεις και μετά η λήψη μέτρων εξυγίανσης» κερδίζει έδαφος μεταξύ των «27», παρά τη σθεναρή αντίσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Βέβαια, κανείς δεν μιλά για αναθεώρηση ή κατάργηση του Συμφώνου Σταθερότητας, ωστόσο όλοι επισημαίνουν πως δεν επείγει προς το παρόν η κατά γράμμα εφαρμογή του. Πρωταγωνιστές, ο γάλλος πρόεδρος Ν. Σαρκοζί και η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ.

Ο πρώτος επανέλαβε στη σύνοδο κορυφής ότι αυτό που προέχει τώρα είναι η τόνωση της οικονομίας, ενώ η δεύτερη αποφάσισε ήδη φοροαπαλλαγές 24 δισ. ευρώ, με το έλλειμμα της χώρας της να υπερβαίνει το όριο του 3% του ΑΕΠ.

Αλλη ένδειξη ότι το δίδυμο Σαρκοζί-Μέρκελ «πέρασε» τη θέση του στη σύνοδο κορυφής; Στα συμπεράσματα των «27» δεν υπάρχει ρητή δέσμευση για λήψη μέτρων από το 2011, με στόχο την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών τους. Στο κείμενο των συμπερασμάτων αναφέρεται απλώς ότι «είναι ανάγκη να εκπονηθεί συντονισμένη στρατηγική εξόδου από τις τονωτικές πολιτικές, στο πλαίσιο της εφαρμογής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Οι 27 ηγέτες καλούν το Συμβούλιο και την Επιτροπή «να συνεχίσουν τις εργασίες τους για στρατηγικές εξόδου και να υποβάλουν τη σχετική έκθεση στη σύνοδο του Δεκεμβρίου του 2009».

Είναι φανερό, λοιπόν, ότι η εφαρμογή του Συμφώνου αντιμετωπίζεται πολύ πιο χαλαρά στο προχθεσινό ντοκουμέντο, όπου απλώς υπενθυμίζονται τα συμπεράσματα του Ecofin της 20ής Οκτωβρίου του 2009. Αποφεύγεται ρητή δέσμευση των «27» για την εφαρμογή τους. Ούτε καν μνημονεύεται το 2011 ως έτος για τη λήψη μέτρων με σκοπό τη μείωση των ελλειμμάτων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο «σκληρό» εκείνο Ecofin του Οκτωβρίου ο επίτροπος Χ. Αλμούνια, ο προεδρεύων στην ευρωζώνη Ζ. Κ. Γιούνκερ και ιδίως ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζ. Κ. Τρισέ είχαν συστήσει στη Γαλλία και τη Γερμανία να δώσουν το καλό παράδειγμα στις μικρές χώρες, μην αφήνοντας τα ελλείμματά τους να διογκωθούν. Τα αποτελέσματα της συνόδου κορυφής, όμως, δείχνουν ότι το «τρίο» δεν εισακούστηκε. Κάτι που οι μικρές χώρες -ανάμεσά τους και η Ελλάδα- αναμένεται να το εκμεταλλευθούν, ανάλογα με τις διαπραγματευτικές τους δυνατότητες.

Ελληνικό αυτογκόλ στο ECOFIN του Οκτωβρίου

Το πρόβλημα για την Αθήνα είναι ότι ο πρώην υπουργός Οικονομίας, Γ. Παπαθανασίου, είχε σπεύσει κατά την πρώτη επίσκεψή του στις Βρυξέλλες να διαβεβαιώσει τον Χ. Αλμούνια ότι θα μειωθεί το έλλειμμα κάτω από το όριο του 3% μόλις στα τέλη του 2010. Αντίθετα, η Γαλλία και η Ισπανία ζήτησαν και πήραν προθεσμία μέχρι το 2012 και η Ιρλανδία μέχρι το 2013, επικαλούμενες τις επιπτώσεις της ύφεσης. Η μόνη χώρα, λοιπόν, που έβαλε μόνη της το κεφάλι στο «στόμα του λύκου» δεν ήταν άλλη από την Ελλάδα.

Τώρα, η νέα κυβέρνηση προσπαθεί «να τα μαζέψει», ζητώντας 3-4 χρόνια προθεσμία. Τα λάθη, όμως, πληρώνονται. Η Κομισιόν από την πλευρά της συνεχίζει τη διαδικασία που κίνησε από πέρυσι, και έτσι την ερχόμενη Πέμπτη αναμένεται να αποφασίσει σε σχέση με το υπερβολικό έλλειμμα της Ελλάδας τη μετάβαση στο άρθρο 104, παράγραφος 8. Τυπική διαδικασία, η οποία, όμως, ανοίγει την πόρτα στην επικίνδυνη παρ. 9 του άρθρου 104, που σημαίνει στενή επιτήρηση.

Η απόφαση για τη μετάβαση στην παρ. 9 θα ληφθεί είτε στο Ecofin του Δεκεμβρίου είτε του Ιανουαρίου, μετά την υποβολή του αναθεωρημένου προγράμματος σταθερότητας από την κυβέρνηση. Τα πράγματα, ωστόσο, δεν είναι τόσο δραματικά όσο ακούγονται και με κατάλληλους χειρισμούς ίσως μπορέσουμε να εκμεταλλευθούμε τη συγκυρία.

• Του ΚΩΣΤΑ ΜΟΣΧΟΝΑ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 1 Νοεμβρίου 2009