Ευρωπαϊκή στήριξη με όρους φωτιά

Τυχόν κοινοτική βοήθεια θα συνδυάζεται με επώδυνα οικονομικά μέτρα- Οι μυστικές διαβουλεύσεις και τα σχέδια

Σενάρια για περικοπές δαπανών, μισθών και συντάξεων και αύξηση του ΦΠΑ και των φόρων στα καύσιμα

ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΡΑΚΟΥΣΗΣ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2010

ΟΛΑ τα στοιχεία και οι επί μέρους πληροφορίες από την Αθήνα,τις Βρυξέλλες και τη Φραγκφούρτη βεβαιώνουν ότι οι ευρωπαϊκές αρχές θα αναλάβουν δράση για την αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος,το οποίο όλοι πια θεωρούν ότι τείνει να λάβει πανευρωπαϊκές διαστάσεις και απειλεί ευθέως το οικοδόμημα της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης. Αξιόπιστες πηγές της Τράπεζας της Ελλάδος επιβεβαιώνουν, παρά τις διαψεύσεις των Βρυξελλών, ότι τις τελευταίες ημέρες οι ισχυροί της Ευρωπαϊκής Ενωσης αναζητούν τρόπους διάσωσης της ελληνικής οικονομίας από τις εντεινόμενες επιθέσεις των κερδοσκόπων,οι οποίοι,σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις,αν επιτύχουν τον σκοπό τους και θέσουν εκτός μάχης την Ελλάδα, θα επιτεθούν και σε άλλους θεωρούμενους ασθενείς κρίκους της ευρωζώνης, θέτοντας εν κινδύνω το πιο φιλόδοξο ευρωπαϊκό πολιτικό σχέδιο των τελευταίων δεκαετιών.

Στα ανώτατα κλιμάκια της ευρωζώνης ανησυχούν μήπως μια ενδεχόμενη ελληνική κατάρρευση προκαλέσει ντόμινο κερδοσκοπικών επιθέσεων σε βάρος της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών και πλήξει ευθέως τη συνοχή της ευρωζώνης. Οι ίδιες πηγές μεταδίδουν ότι οι συζητήσεις γίνονται στο ανώτατο επίπεδο του γαλλογερμανικού άξονα, μεταξύ της κυρίας Ανγκελα Μέρκελ και του κ. Νικολά Σαρκοζί, και πιθανότατα με τη συμμετοχή των προέδρων του Εurogroup κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κ. Ζαν-Κλοντ Τρισέ.

Πληθαίνουν οι υποστηρικτές

Οι διαβουλεύσεις μεταξύ των κυρίαρχων της ευρωζώνης διεξάγονται με απόλυτη μυστικότητα, αν και τις τελευταίες ημέρες, έπειτα από το διαψευσθέν σχετικό δημοσίευμα του γαλλικού «Μonde», οι υποστηρικτικές προς την Ελλάδα δηλώσεις ευρωπαίων επισήμων έχουν πληθύνει. Γεγονός το οποίο πιθανώς υποδηλώνει διαθέσεις και ίσως προετοιμάζει αντιστοίχως την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι εκτός από τον Χοακίν Αλμούνια και άλλους ευρωπαίους παράγοντες έφθασε ως και ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών να δηλώσει ότι ασκείται « λίγη κερδοσκοπία » σε βάρος της Ελλάδας και να διαβεβαιώσει ότι « οι αγορές θα ηρεμήσουν ».

Ολα τούτα θεωρούνται ενισχυτικά των ευρωπαϊκών διαθέσεων και προθέσεων. Το πρόβλημα πάντως που απασχολεί το διευθυντήριο της ευρωζώνης είναι τόσο το σχέδιο σωτηρίας όσο και η μέθοδος παροχής βοήθειας προς τη χώρα μας, καθώς και οι υποχρεώσεις που θα αναλάβει η Ελλάδα, δηλαδή τα μέτρα και τις θυσίες που θα αποδεχθεί έναντι της διασωστικής προσπάθειας. Και αυτό γιατί δεν υπάρχει προηγούμενο εφαρμογής τέτοιου διασωστικού σχεδίου, ούτε έχουν προβλεφθεί από την ευρωπαϊκή συνθήκη.

Ο κ. Παπανδρέου ζήτησε από το Νταβός την έκδοση ευρωομολόγων, αν και απέφυγε οποιαδήποτε αναφορά σε σχέδιο διάσωσης. Η αλήθεια είναι ότι στην Ευρώπη συζητούν τη λύση έκδοσης ενός κοινού ευρωπαϊκού τίτλου, αλλά προβληματίζονται τόσο για τους όρους όσο και για τις εγγυήσεις. Ποιος θα είναι ο εκδότης των ευρωομολόγων και ποιος θα εγγυηθεί την έκδοσή τους; διερωτώνται στις Βρυξέλλες και στη Φραγκφούρτη. Και ακόμη προβληματίζονται αν θα είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αυτή που θα παράσχει τις εγγυήσεις. Κάτι τέτοιο αντιβαίνει τις αρχές της και πολλοί είναι αντίθετοι σε μια τέτοια πράξη και πιθανώς χώρες-μέλη να αρνηθούν μια τέτοια λύση. Μια άλλη εκδοχή θέλει τις μεγάλες χώρες, τη Γαλλία και τη Γερμανία, να ενεργούν ως εγγυήτριες δυνάμεις ενός ενδεχόμενου ελληνικού δανεισμού. Αλλά και αυτή η λύση παραπέμπει σε άλλες εποχές και σε άλλες πολιτικές συνθήκες. Προφανέστατα η επιλογή του διασωστικού σχεδίου δεν είναι απλή, ούτε αυτονόητη. Το κακό είναι ότι επείγει η επιλογή του, καθώς ο χρόνος τρέχει και οι αγο ρές αδημονούν, όπως βεβαιώνει η ένταση των κερδοσκοπικών κινήσεων.

Οπως και αν έχει πάντως, η όποια κοινοτική βοήθεια δεν θα προσφερθεί χωρίς προηγουμένως να αναληφθούν συγκεκριμένες δεσμεύσεις από την ελληνική κυβέρνηση για δημοσιονομικά και άλλα μέτρα που δημιουργούν τη βεβαιότητα εξόδου από την κρίση.

Η έντασή τους θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την αξιολόγηση του ελληνικού Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης, η οποία θα ολοκληρωθεί τις προσεχείς ημέρες. Από τις ως τώρα αναφορές το ελληνικό Πρόγραμμα Σύγκλισης αντιμετωπίζεται με συμπάθεια μεν, αλλά κρίνεται ανεπαρκές.

Σε κάθε περίπτωση τυχόν κοινοτική βοήθεια θα συνδυάζεται με επώδυνα οικονομικά μέτρα, τα οποία σύμφωνα με εκτιμήσεις αρμοδίων παραγόντων θα είναι σκληρότερα και από αυτά που συνήθως υιοθετεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Στην Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμούν ότι τα μέτρα δεν θα είναι μονοσήμαντα, θα κατατείνουν στον έλεγχο των δημοσίων οικονομικών και επίσης θα διεκδικούν ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Από προηγούμενες ευρωπαϊκές συστάσεις, έναντι του σχεδίου διάσωσης η ελληνική κυβέρνηση θα κληθεί πιθανώς να αποδεχθεί γενναία αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης στα καύσιμα, όπως και αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ. Αντιστοίχως θα κληθεί να εφαρμόσει μέτρα περιορισμού των δαπανών, να επέμβει στην άκρως προβληματική ζώνη των συντάξεων και κυρίως να παρέμβει στο σκέλος των μισθών. Ειδικώς ο κ. Τρισέ θεωρεί ότι η Ελλάδα, πέραν των άλλων διαρθρωτικών μέτρων, οφείλει να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της και έχει πολλές μεταφέρει στις ελληνικές οικονομικές αρχές την άποψη ότι αυτό δεν γίνεται χωρίς μείωση του κόστους εργασίας. Μάλιστα κατά καιρούς έχει προτείνει την κατάργηση του 14ου μισθού, που οδηγεί αυτόματα σε μείωση του εργατικού κόστους στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα κατά 7%. Το μέτρο κατά τον κ. Τρισέ είναι ισοδύναμο μιας υποτίμησης, στην οποία θα προέβαινε η Ελλάδα αν δεν είχε το ευρώ και αντιμετώπιζε κρίση σαν τησημερινή.

Το πολιτικό πρόβλημα

Στο σημείο αυτό υπεισέρχεται βεβαίως το πολιτικό πρόβλημα της χώρας. Η κυβέρνηση Παπανδρέου θα βρεθεί σε εξαιρετικά δυσχερή θέση και σε μεγάλη δυσκολία να αποδεχθεί ένα τόσο αυστηρό σχήμα οικονομικής πολιτικής, το οποίο προφανέστατα θα διεγείρει την ελληνική κοινωνία και θα προκαλέσει τις αντιδράσεις των συνδικάτων. Το ζήτημα βεβαίως είναι αν θα έχει περιθώρια επιλογής, αν δηλαδή θα μπορεί να αρνηθεί ένα κοινοτικό σχέδιο διάσωσης της ελληνικής οικονομίας, όταν γύρω της θα χορεύουν οι λύκοι της κερδοσκοπίας, οι δανειστές θα ζητούν ολοένα περισσότερα και οι εγχώριες τράπεζες θα έχουν στεγνώσει στην κυριολεξία από ρευστότητα, αποστερώντας κρίσιμους χρηματοδοτικούς πόρους ακόμη και από υγιείς επιχειρήσεις.

Εξεταστική Επιτροπή για την οικονομία

Με την κατάθεση του πορίσματος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων για την πραγματική δημοσιονομική κατάσταση της χώρας στη Βουλή ανοίγει ο δρόμος προς σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για την οικονομία.

Το πόρισμα ολοκληρώθηκε και την ερχόμενη εβδομάδα ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου θα «ζυγίσει» τις πολιτικές κινήσεις που θα πρέπει να γίνουν προκειμένου να καταλογισθούν οι ευθύνες εκεί όπου ανήκουν. Δηλαδή στην προηγούμενη κυβέρνηση.

Παράλληλα θα φέρει στην Κεντρική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή το νομοσχέδιο για την ανεξαρτητοποίηση της Στατιστικής Υπηρεσίας.

Το χρονοδιάγραμμα του οικονομικού επιτελείου προβλέπει ακόμη την ανακοίνωση των αλλαγών στη φορολογία ως την Καθαρά Δευτέρα και, αμέσως μετά, την ανακοίνωση της εισοδηματικής πολιτικής στο Δημόσιο.