«Η Ελλάδα είναι διεφθαρμένη»! Ποιος το είπε αυτό;

Το περασμένο Σάββατο, οι Financial Times σχολίασαν: «Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Γιώργος Παπανδρέου, έγραψε νέα σελίδα στη ζοφερή ιστορία των δημοσιονομικών της χώρας του, δηλώνοντας στους ομολόγους του στην Ε. Ε. ότι η δημόσια διοίκηση της Ελλάδας είναι διάτρητη από τη διαφθορά». Υπό τον τίτλο «Η Ελλάδα είναι διεφθαρμένη», το άρθρο περιέγραφε τους 26 άλλους ηγέτες «να κάθονται σιωπηλοί στη σύνοδο κορυφής την προηγούμενη Πέμπτη ενώ ο κ. Παπανδρέου έκανε μια σύντομη, ωμή ομιλία με την οποία εξέθετε όλα αυτά που η υπόλοιπη Ευρώπη γνώριζε ή υποπτευόταν για την ελληνική γραφειοκρατία εδώ και πολύ καιρό».

Ο πρωθυπουργός προσπαθεί να πείσει τους ομολόγους του να δώσουν πίστωση χρόνου στην Ελλάδα για να βάλει τάξη στα δημοσιονομικά της, χωρίς να υιοθετεί τα μέτρα λιτότητας που η Επιτροπή και οι διεθνείς αγορές προτείνουν. Ορθώς πιστεύει πως η διαφθορά διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στην κατασπατάληση δημοσίου χρήματος - γι’ αυτό εγκαινίασε εθνική συζήτηση γύρω από το θέμα με το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών. Αλλά ως άνθρωπος που έχει ζήσει μεγάλο μέρος της ζωής του στο εξωτερικό και ως επαγγελματίας πολιτικός με μακρόχρονη θητεία στη Βουλή και σε κυβερνητικές θέσεις, ο κ. Παπανδρέου όφειλε να αποφεύγει ερασιτεχνισμούς όπως αυτόν που περιγράφουν οι Financial Times. Οφειλε να γνωρίζει δύο πράγματα: ότι οι εταίροι της Ελλάδας και οι αγορές απαιτούν συγκεκριμένες αποφάσεις στον τομέα της οικονομίας και όχι κι άλλα λόγια· ότι όταν ο πρωθυπουργός μιας χώρας περιγράφει τη δημόσια διοίκησή της ως απολύτως διεφθαρμένη, «νομιμοποιεί» τη χρήση της εικόνας του διεφθαρμένου Ελληνα διεθνώς. Τώρα πια οι Ελληνες δεν είναι μόνο σπάταλοι, είναι και κλέφτες. Το παραδέχθηκε ο πρωθυπουργός.

Αφού, λοιπόν, διαδοχικές κυβερνήσεις άφησαν την οικονομία να βυθιστεί στο χρέος και την αναποτελεσματικότητα, έλαχε στην κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά. Μόνο που τα μέλη της δείχνουν να είναι από δυο χωριά, ενώ ο πρωθυπουργός αφενός προσπαθεί να διαβεβαιώσει τους οπαδούς του ότι δεν θα θιγούν τα κεκτημένα τους και αφετέρου να πείσει τους ξένους ότι θα περικόψει τα έξοδα και θα αυξήσει τα έσοδα. Πώς θα τους ικανοποιήσει όλους; Με την παλιά υπόσχεση ότι θα πατάξει τη φοροδιαφυγή και τη διαφθορά και θα στηρίξει την ανάπτυξη. Κάθε κυβέρνηση που φοβάται να καταπιαστεί με τα σοβαρά προβλήματα -όπως τη χαμηλή παραγωγικότητα, την ασφαλιστική μεταρρύθμιση, το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, τη γενική κακοδιαχείριση της δημόσιας διοίκησης κ.λπ. - μοιράζει τις ίδιες υποσχέσεις. Για να φανεί πιο πιστευτή, λοιπόν, αυτή η κυβέρνηση ανακοινώνει σταυροφορία εναντίον της διαφθοράς.

Ο στόχος είναι θεμιτός, αλλά καλό είναι να θυμόμαστε πώς προέκυψε αυτή η διαφθορά - ποιος την ανέχτηκε, ποιος την υποθάλπει και ποιος την εκμεταλλεύεται. Η πολιτική ελίτ της χώρας βασίζεται στο πατροπαράδοτο σύστημα πελατειακών σχέσεων, όπου τα κάθε λογής ρουσφέτια (σε προσλήψεις, αμοιβές και ατιμωρησία) υπονομεύουν την αξιοκρατία, την εύρυθμη λειτουργία του Δημοσίου και κάθε ελπίδα για δίκαιο σύστημα αμοιβών. Αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, στον οποίο εγκλωβίζονται αυτοί που θέλουν να κάνουν σωστά τη δουλειά τους (και είναι πολλοί), αλλά προσκρούουν σε όλους εκείνους που κάνουν μόνο ό, τι τους συμφέρει. Στο τέλος, και οι ικανοί δεν έχουν κανένα κίνητρο για να ξεχωρίσουν. Γι’ αυτό χάνονται ο φόροι και οι εισφορές μας. Αυτή η διάχυτη κακοδιαχείριση των ανθρώπινων και χρηματικών πόρων, μαζί με το απίστευτο κουβάρι νόμων και αρμοδιοτήτων που αλληλοαναιρούνται είναι η μεγάλη πληγή της Ελλάδας. Αντί να λύνει το πρόβλημα, κάθε κυβέρνηση εξαγοράζει την ησυχία της με νέες προσλήψεις δημοσίων υπαλλήλων, με αποτέλεσμα να διπλασιαστεί το μισθολόγιο του Δημοσίου τα τελευταία δέκα χρόνια. Ας μην επεκταθούμε και στα «καθαρά» σκάνδαλα αγοραπωλησίας επιρροής, από το «γρηγορόσημο» έως την υπόθεση Siemens.

Καμία κυβέρνηση δεν τόλμησε να θίξει τα κακώς κείμενα και κανένα από τα βουλευτικά κόμματα δεν είναι άμοιρο ευθυνών. Και, αντί να πράξει όσα χρειάζονται για να ανανήψει η οικονομία, ο πρωθυπουργός επέλεξε να ρίξει την ευθύνη στους εργαζομένους στον δημόσιο τομέα - το μεγαλύτερο μέρος των εργαζόμενων Ελλήνων. Κατ’ επέκταση, σε όλους μας.

• Tου Νικου Κωνστανταρα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 20/12/2009