Στα... χαρακώματα Κατσέλη - Προβόπουλος

* ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΥΠΕΡΧΡΕΩΜΕΝΩΝ

• Νέο επεισόδιο στην αντιπαράθεση Κατσέλη - Προβόπουλου αναμένεται να τροφοδοτήσει η Εκθεση για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, που δημοσιοποίησε εκτάκτως η Τράπεζα της Ελλάδος παραμονές των Χριστουγέννων.

Η ΤτΕ, παρ' όλο που αναγνωρίζει ότι το 2010 θα είναι ακόμη πιο δύσκολο για τους δανειολήπτες, εμμένει στις απόψεις της για τη ρύθμιση των οφειλών νοικοκυριών και επιχειρήσεων, οι οποίες είναι ανελαστικότερες εκείνων που προωθεί στο νομοσχέδιο η υπουργός Οικονομίας Λούκα Κατσέλη.

Πίσω όμως από τη διαφαινόμενη διάσταση απόψεων υποβόσκει και ένας λανθάνων ανταγωνισμός για το ποιος θα έχει «τον πρώτο λόγο» στη ρύθμιση των σχέσεων που διέπουν τις τράπεζες με τους καταναλωτές. Οπως αποκαλύπτεται στην Εκθεση, η ΤτΕ είχε προηγηθεί των ρυθμίσεων του υπουργείου Οικονομίας, καθώς με εγκύκλιο που είχε αποστείλει στις τράπεζες από τον περασμένο Ιούλιο καλούσε τις διοικήσεις τους να συνεχίζουν να ρυθμίζουν ληξιπρόθεσμες οφειλές επιχειρήσεων και νοικοκυριών, σύμφωνα όμως με κριτήρια που η ίδια έθετε. Οι τράπεζες ευθυγραμμίστηκαν με τις υποδείξεις αυτές και προχώρησαν σε ρυθμίσεις ύψους άνω των 1,2 δισ. ευρώ.

Ξεπερνούν τα 10 δισ. οι οφειλές

Με άλλα λόγια, αν οι τράπεζες δεν είχαν προχωρήσει στις ρυθμίσεις αυτές, τα λεγόμενα «κόκκινα» δάνεια θα είχαν λάβει ακόμη πιο εκρηκτικές διαστάσεις. Ηδη στο τέλος Σεπτεμβρίου οι οφειλές των νοικοκυριών προς τις τράπεζες, οι οποίες εμφάνιζαν καθυστέρηση, προσέγγισαν τα 10 δισ. ευρώ. Τα επιχειρηματικά δάνεια που δεν εξυπηρετούνταν κανονικά στο ίδιο διάστημα ανέρχονταν σε 6,5 δισ. ευρώ.

Η ΤτΕ προβλέπει ότι η κατάσταση αυτή θα επιδεινωθεί περαιτέρω το 2010, καθώς το οικονομικό περιβάλλον θα γίνει δυσμενέστερο. Η ΤτΕ εκτιμά ότι ο κίνδυνος που σχετίζεται με το εισόδημα των νοικοκυριών θα ενισχυθεί, καθώς το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημά τους θα παρουσιάσει μικρότερη άνοδο απ' αυτή που εμφάνισε το 2009, εν όψει της διαφαινόμενης αύξησης της φορολογικής τους επιβάρυνσης, καθώς και του ενδεχομένου να συνεχιστεί η υποχώρηση της απασχόλησης.

Υπό τις συνθήκες αυτές, τόσο η ΤτΕ όσο και οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι αν εφαρμοστούν στο ακέραιο οι ρυθμίσεις που προωθεί το υπουργείο Οικονομίας, η φερεγγυότητα του τραπεζικού συστήματος θα κλονιστεί. Επιπροσθέτως, υποστηρίζουν ότι με τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις η ρευστότητα του συστήματος αντί να ενισχυθεί θα συρρικνωθεί περαιτέρω.

Σε ό,τι αφορά τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, η κεντρική τράπεζα αναφέρει στο έγγραφο με τις θέσεις της που διέρρευσε πρόσφατα ότι «οι τράπεζες έχουν ήδη τη δυνατότητα να προχωρούν σε ρυθμίσεις δανείων εφόσον εντοπίσουν προσωρινού χαρακτήρα δυσχέρεια του πελάτη στην εξυπηρέτηση των υποχρεώσεών του. Τονίζει πάντως ότι έχουν παρατηρηθεί και περιπτώσεις, ιδίως μεγάλων πελατών, στις οποίες οι τράπεζες χρησιμοποιούν την εν λόγω ευχέρεια επιλεκτικά. Την ανισορροπία αυτή ορθώς επιδιώκει να αντιμετωπίσει το νομοσχέδιο μέσω της καθιέρωσης ανώτατου ορίου υπαγωγής στις διατάξεις του».

Ωστόσο η ΤτΕ επισημαίνει ότι η προβλεπόμενη από το νομοσχέδιο υποχρεωτική ρύθμιση των προβληματικών οφειλών αδιακρίτως, δηλαδή ανεξάρτητα από τις προοπτικές ανάκαμψης και μεσοπρόθεσμης βιωσιμότητας της δανειολήπτριας επιχείρησης, απλώς μεταθέτει χρονικά την αναγνώριση τυχόν ζημιάς, η οποία θα έχει ήδη επέλθει. Επιπλέον, όμως, δημιουργεί το ενδεχόμενο ηθικού κινδύνου (moral hazard), δηλαδή ενδεχόμενο κατάχρησης των ευεργετικών διατάξεων του νομοσχεδίου από δανειζόμενους που στην πραγματικότητα έχουν τη δυνατότητα κανονικής εξυπηρέτησης των οφειλών τους.

• Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΙΩΤΗ, Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου 2009