Σήκωσαν καταθέσεις 4 δισ. για να γλιτώσουν το «πόθεν έσχες»

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΝΑ ΥΠΕΡΧΡΕΩΘΟΥΝ

• Των Κ. ΤΣΟΥΠΑΡΟΠΟΥΛΟΥ - ΣΠ. ΣΤΑΜΟΥ, Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου 2009

Επιπτώσεις στους δανειολήπτες και στο κόστος των τραπεζών (που μετακυλίεται στους πρώτους) επιφέρει η, σύμφωνα με έγκυρες τραπεζικές πηγές, φυγή κεφαλαίων ύψους 4 δισ. ευρώ από τις ελληνικές τράπεζες προς το εξωτερικό, αμέσως μετά τις (ορθές) εξαγγελίες της κυβέρνησης για επέκταση του «πόθεν έσχες» και στις τραπεζικές καταθέσεις.

Αν και τα 4 δισ. δεν φαίνεται να έχουν απομακρυνθεί οριστικά από τα ταμεία των τραπεζών (πολλές καταθέσεις κατευθύνθηκαν σε θυγατρικές τράπεζες, τράπεζες του εξωτερικού ή υποκαταστήματα ελληνικών τραπεζών), φαίνεται ότι δημιούργησαν πρόβλημα ρευστότητας, το οποίο με τη σειρά του δημιούργησε ανταγωνισμό μεταξύ των τραπεζών για άντληση κεφαλαίων. Το πρώτο σύμπτωμα ήταν η αύξηση του επιτοκίου καταθέσεων προθεσμίας, που σε ορισμένες ιδιωτικές τράπεζες προσέγγισε το 3%. Στην Εθνική έφτασε το 2,2%.

Μείωση ρευστότητας

Μείωση της ρευστότητας προκαλείται πλέον και από το σταδιακό σφίξιμο που επιβάλλει στη ρευστότητα και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Τραπεζικές πηγές στην Ελλάδα έλεγαν ότι είναι θέμα χρόνου (ενός ή δύο το πολύ μηνών) για να αυξήσει τα επιτόκιά της η ΕΚΤ (σήμερα 1%), για να προλάβει μια απότομη αύξηση του πληθωρισμού στην ευρωζώνη. Ηδη ο πληθωρισμός δείχνει σημάδια ανόδου στην ευρωζώνη. Την προοπτική της αύξησης των επιτοκίων της ΕΚΤ έχουν υπόψη τους και οι ελληνικές τράπεζες, γι' αυτό και «αναδεύονται» για να προχωρήσουν σε άνοδο των επιτοκίων δανεισμού επιχειρήσεων και καταναλωτών.

Η κυβέρνηση δεν πρόκειται να κάνει πίσω στις εξαγγελίες για την επέκταση του «πόθεν έσχες» και στις τραπεζικές καταθέσεις. Μάλιστα οι αναφορές στο «πόθεν έσχες» πολλαπλασιάζονται. Σημειώνεται ότι ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου πέραν του καθολικού «πόθεν έσχες» εξήγγειλε στο Ζάππειο ειδικό «πόθεν έσχες» για τους εφοριακούς.

Πηγές προσκείμενες στον υπουργό Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου έλεγαν ότι «πάντα δίνεται μια δεύτερη ευκαιρία», εννοώντας ότι το «πόθεν έσχες» μπορεί να ισχύσει από τώρα και στο εξής, αφού «καταχωριστούν» οι τραπεζικές καταθέσεις που υπήρχαν μέχρι τα τέλη του 2009. Ακόμη μπορούν να ισχύσουν «νομιμοποιήσεις» «μαύρων» κεφαλαίων, που είτε θα έλθουν από το εξωτερικό (έτσι έγινε και το 2004 επί υπουργού Οικονομίας Γ. Αλογοσκούφη), είτε είναι κατατεθειμένα στις ελληνικές τράπεζες αλλά ο καταθέτης δεν μπορεί να δικαιολογήσει την προέλευση από τα δηλωθέντα εισοδήματα προηγούμενων χρόνων.

Υπενθυμίζεται, πάντως, ότι η νομιμοποίηση των κεφαλαίων εξωτερικού με εφάπαξ φόρο 3% επί της αξίας τους το 2004 (έπρεπε να έλθουν εντός εξαμήνου) δεν δικαίωσε τον μύθο περί «θησαυρού του Πριάμου». Τα χρήματα που εισήχθησαν δεν ξεπέρασαν το 1,8 δισ. ευρώ.

Ανάλογη ρύθμιση είχε επιχειρήσει να προωθήσει και επί προηγούμενης κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ ο τότε υπουργός Οικονομίας Ν. Χριστοδουλάκης αλλά συνάντησε έντονες αντιδράσεις στο υπουργικό συμβούλιο.

Η αναμενόμενη αύξηση των επιτοκίων δανεισμού επιχειρήσεων και νοικοκυριών τουλάχιστον κατά μία μονάδα από τις αρχές του χρόνου αναμένεται ότι θα μειώσει ακόμη περισσότερο το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Το εισόδημα αυτό έχει μειωθεί αισθητά εξαιτίας της οικονομικής κρίσης (κλείσιμο επιχειρήσεων, ελαστική εργασία, απολύσεις, πτώση λιανικών πωλήσεων κατά 9% κ.λπ.) και θα συρρικνωθεί περαιτέρω από τη φορολογική αφαίμαξη που θα επισυμβεί προκειμένου να μειωθεί το έλλειμμα. Αναμένονται, ως γνωστόν, οι φόροι σε ποτά, τσιγάρα, καύσιμα, καθώς και η αύξηση της άμεσης φορολογίας από κατάργηση φοροαπαλλαγών και αυτοτελής φορολόγηση κ.λπ.

Διαφορά αιχμής

Η βέβαιη -εξαιτίας και της λιτοδίαιτης εισοδηματικής πολιτικής- μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος καθιστά λίαν επίκαιρη και ωφέλιμη τη διάταξη του νομοσχεδίου της κ. Λ. Κατσέλη να μπορούν να υπαχθούν στη ρύθμιση χρεών των νοικοκυριών και όσοι εξακολουθούν μεν να πληρώνουν (με δυσκολία) τις δόσεις των δανείων τους αλλά και διατρέχουν άμεσο κίνδυνο να σταματήσουν την καταβολή των δόσεων. Το σημείο αυτό, ως γνωστόν, είναι διαφορά αιχμής μεταξύ υπουργών Οικονομίας και ελληνικών τραπεζών.

Η έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γ. Προβόπουλου -που παρουσιάστηκε την Παραμονή των Χριστουγέννων - εκτιμούσε ότι η εξυπηρέτηση του χρέους των νοικοκυριών ως προς τις τράπεζες το 2010 θα γίνει δυσκολότερη λόγω φόρων και απώλειας της δουλειάς τους. Στο τέλος Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με την έκθεση, τα καθυστερούμενα δάνεια έφτασαν στο 7,2% από 5% στις αρχές του 2009. Τα καθυστερούμενα καταναλωτικά δάνεια έφτασαν το 12% από 8,2% στις αρχές του έτους. *