Ποιοι τορπιλίζουν τον «Καλλικράτη»

• Υπουργοί, βουλευτές, δήμαρχοι και τοπικοί φορείς αντιδρούν στη διοικητική μεταρρύθμιση - Το ενδεχόμενο οι περιφερειάρχες να αναδειχθούν σε «μικρούς πρωθυπουργούς» τρομάζει στελέχη της κυβέρνησης

• ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2010

ΣΤΑ Μακρά Τείχη των προσωπικών φιλοδοξιών, των μικροπολιτικών συμφερόντων και των συντεχνιακών διεκδικήσεων κινδυνεύει να προσκρούσει ο «Καλλικράτης». Απέναντι σε όσα και όσους απειλούν να υπονομεύσουν τη διοικητική μεταρρύθμιση στέκεται ο υπουργός Εσωτερικών κ. Ι. Ραγκούσης με τις κινήσεις του στο προσκήνιο και στο παρασκήνιο. Σχετικά με τις ρυθμίσεις που θα περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου και κυρίως με την επικείμενη χωροταξική κατανομή των νέων ΟΤΑ έχει ξεκινήσει θύελλα αντιδράσεων:

* Νυν νομάρχες εμφανίζονται λάβροι κατά των βουλευτών, από τους οποίους ζητούν να παραιτηθούν από το αξίωμά τους αν θέλουν να είναι υποψήφιοι.

* Υπουργοί βλέπουν με καχυποψία τους νέους περιφερειάρχες.

* «Κομματικοί βαρόνοι» κινούνται ώστε να κλείσουν τη μεταρρύθμιση έξω από τα «τείχη» της Αττικής και της Θεσσαλονίκης.

* Δήμαρχοι που χάνουν την «πίτα της εξουσίας» αναζητούν σανίδα σωτηρίας στην... αντίδραση των τοπικών κοινωνιών. Ο κ. Ραγκούσης, εκτός από την εξεύρεση των αναγκαίων πόρων, έχει κληθεί να αντιμετωπίσει τρία κεφαλαιώδη θέματα:
α. Το εύρος των εξουσιών των υπό σύσταση περιφερειών που παραπέμπει στη μεταρρύθμιση του σκληρού πυρήνα του κράτους.
β. Το εκλογικό σύστημα ανάδειξης των νέων οργάνων της Αυτοδιοίκησης.
γ. Τη χωροταξική κατανομή των δήμων.

O κ. Ραγκούσης έστειλε κατ΄ αρχάς επιστολή προς όλους τους υπουργούς της κυβέρνησης ζητώντας τους να υλοποιήσουν τη σχετική δέσμευση του πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου και να του αποστείλουν τις αρμοδιότητες οι οποίες θα μεταφερθούν από την κεντρική εξουσία προς τις υπό σύσταση 13 περιφερειακές αυτοδιοικήσεις. Το συμπέρασμα από την ως τώρα ανταπόκριση των υπουργών, σύμφωνα με στελέχη της κυβέρνησης που μετέχουν στη σχετική διαβούλευση, είναι: «Οι υπουργοί μεταφέρουν τις αρμοδιότητες που δεν θέλουν και όχι εκείνες οι οποίες είναι αναγκαίες για την πραγματική αποκέντρωση του κράτους».

«Οχι αντίγραφα της Φώφης»

Το ενδεχόμενο οι περιφερειάρχες να αναδειχθούν σε «μικρούς πρωθυπουργούς», κατά την έκφραση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης κ. Θ. Πάγκαλου , φοβίζει ορισμένους υπουργούς, οι οποίοι βλέπουν με καχυποψία το νέο εγχείρημα. Ετσι συσπειρώνονται ώστε να απογυμνώσουν τις περιφέρειες από νέες αρμοδιότητες, με εμφανή τον κίνδυνο οι τελευταίες να μετατραπούν στην πράξη σε υπερνομαρχίες, στις οποίες ο περιφερειάρχης θα διαδραματίζει διακοσμητικό ρόλοόπως ακριβώς οι νυν υπερνομάρχες. Η έκφραση ότι «οι περιφερειάρχες κινδυνεύουν να γίνουν ένα αντίγραφο της Φώφης» είναι χαρακτηριστική. Ο νομάρχης Πειραιά κ. Ι. Μίχας, ο οποίος μετέχει ενεργά στη διαμόρφωση του νέου πλαισίου, σε αντίθεση με τον νομάρχη Αθηνών κ. Ι. Σγουρό , ο οποίος σε επιστολή του προς τον κ. Ραγκούση έχει διατυπώσει επιφυλάξεις για τη μεταρρύθμιση, πιστεύει ότι θα πρέπει να υπάρχει ρήξη με το συγκεντρωτικό κράτος. «Η μεταρρύθμιση θα έχει ολοκληρωθεί μόνον όταν αλλάξει και το ίδιο το κράτος» επισημαίνει. Παρά ταύτα η πλειονότητα των συναδέλφων του κλείνει πονηρά το μάτι προς τους υπουργούς (οι οποίοι αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό την εκχώρηση αρμοδιοτήτων), καθώς απώτερος στόχος τους είναι «να διατηρήσουν τις καρέκλες τους». Το παράδοξο όμως είναι ότι την ίδια στιγμή οι νομάρχες βάλλουν ευθέως κατά των βουλευτών για τη «νομή της εξουσίας»! Μάλιστα, μετά το συνέδριο της ΕΝΑΕ, που υπερψήφισε σχετική πρόταση, οι νομάρχες ζητούν από τον υπουργό Εσωτερικών να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή ρύθμιση με την οποία οι βουλευτές που επιθυμούν να διεκδικήσουν αξιώματα στα νέα αυτοδιοικητικά σχήματα πρέπει να παραιτούνται εκ των προτέρων από το αξίωμα του βουλευτή. «Αν και δεν ψήφισα την πρόταση για να μην πάω κόντρα στους βουλευτές, τη βλέπω θετικά» εκμυστηρεύθηκε νομάρχης της Αττικής μιλώντας στο «Βήμα». «Δεν μπορούν να διεκδικούν αξιώματα έχοντας τη σιγουριά της ιδιότητας του βουλευτή». Με συμπάθεια βλέπουν αυτή την πρόταση και οι δήμαρχοι των μεγάλων κυρίως δήμων της χώρας, η εξουσία των οποίων ενισχύεται σημαντικά μετά τον «Καλλικράτη».

Οι όροι των βουλευτών

Οι βουλευτές όλων ανεξαιρέτως των κομμάτων, κυρίως όμως οι βουλευτές που εκλέγονται στα μεγάλα αστικά κέντρα, φοβούνται ότι η πολιτική επιρροή τους θα αποδυναμωθεί σημαντικά. Ο κ. Ραγκούσης, προκειμένου να αποφύγει δυσάρεστες εκπλήξεις, έχει αρχίσει να καλεί ξεχωριστά τους βουλευτές κάθε νομού της χώρας και να τους ενημερώνει για τις επικείμενες αλλαγές. Ολοι σχεδόν θέτουν ως «κόκκινη γραμμή»:

α. Να ισχύσουν «ενιαία και αδιάβλητα» κριτήρια για τη χωροταξική κατανομή των δήμων σε όλους τους νομούς.

β. Να επεκταθεί ο «Καλλικράτης» και στα μεγάλα αστικά κέντρα (Αττική και Θεσσαλονίκη) παρά τις αντιδράσεις των «βαρόνων του κόμματος». Βουλευτές του Ηρακλείου Κρήτης αποδέχθηκαν μάλιστα να συσταθούν έξι αντί για οκτώ δήμοι στον νομό, αρκεί, όπως είπαν, «να μην αυξηθούν οι δήμοι σε μικρούς νομούς της χώρας». Βεβαίως ουδείς μπορεί να προδιαγράψει ποια στάση θα κρατήσουν οι βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος μετά τη δημοσιοποίηση της νέας χωροταξικής κατανομής των δήμων, όταν θα αρχίσουν ενδεχομένως να αντιδρούν δυναμικά τοπικές κοινωνίες. Ο κ. Πάρις Κουκουλόπουλος πάντως δήλωσε «παρών» στην κινητοποίηση στο Βελβεντό Κοζάνης, αν και, όπως είπε μιλώντας στο «Το Βήμα», ξεκαθάρισε στους κατοίκους ότι δεν συμφωνεί με τη διατήρηση μικρών δήμων. «Πήγα και μίλησα και στα μπλόκα» λέει. Το «παρών» είχαν δώσει βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος και σε ανάλογη κινητοποίηση των κατοίκων της Κύμης.

Η επέκταση σε Αττική και Θεσσαλονίκη

Τυχόν αθέτηση των υποσχέσεων της κυβέρνησης για την επέκταση του «Καλλικράτη» στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη, κάτι για το οποίο πιέζουν έντονα οι «βαρόνοι του κόμματος» (με δεδομένο ότι το 70% των δημάρχων του Λεκανοπεδίου αντιδράν, ενώ στη Θεσσαλονίκη έχουν αρχίσει να διενεργούνται και τοπικά δημοψηφίσματα), είναι βέβαιο ότι θα ανοίξει τονασκό του Αιόλου. «Πάνω από 230 δήμαρχοι όλης της χώρας είναι έτοιμοι να κάνουν Δίκτυο από κοινού με τους βουλευτές», προειδοποιούν αυτοδιοικητικοί παράγοντες, «και να ξεσηκωθούν κατά του “Καλλικράτη” αν η μεταρρύθμιση μείνει εκτός των τειχών της Αττικής και της Θεσσαλονίκης».

Τέλος, σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στο υπουργείο Εσωτερικών, με τη συμμετοχή των αντιπροέδρων του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, διατυπώθηκαν σοβαρές ενστάσεις αν η πρόταση την οποία κατέθεσαν τα αυτοδιοικητικά στελέχη του ΠαΣοΚ και υιοθέτησε ο κ. Ραγκούσης, και η οποία προβλέπει τα μέλη των περιφερειακών και δημοτικών συμβουλίων να εκλέγονται από το σύνολο των κατοίκων των περιφερειών, είναι σύννομη με το Σύνταγμα.

Στήριξη με αντάλλαγμα την (επαν)υποψηφιότητα

Oι επερχόμενες αλλαγές την Αυτοδιοίκηση ουδόλως πτοούν τα στελέχη- κυρίως των δύο μεγάλων κομμάτων- να διεκδικούν ήδη ενδοπαραταξιακά ή και να διαπραγματεύονται την υποψηφιότητά τους στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Πολλοί μάλιστα από τους νυν δημάρχους και νομάρχες που πρόσκεινται στο ΠαΣοΚ θεωρούν- και φροντίζουν να το γνωστοποιήσουν σε κάθε ενδιαφερόμενο...- ότι «αυτοδικαίως» θα είναι και πάλι υποψήφιοι εφόσον στηρίξουν τον «Καλλικράτη»... Να σημειώσουμε ότι με τα πρόσφατα φορολογικά μέτρα μειώνονται οι αποδοχές των δημάρχων και των περιφερειαρχών κατά 10.800-12.000 ευρώ ετησίως, λόγω της κατάργησης της αυτοτελούς φορολόγησης. Επίσης με τη μεταρρύθμιση που επιχειρεί το υπουργείο Εσωτερικών οι δήμοι μειώνονται σε 370-380 (από 1.034 σήμερα) και οι νομαρχίες «καταργούνται».