Bραδείς ρυθμοί σε συγχωνεύσεις φορέων Δημοσίου

Δύσκολη επιχείρηση η συρρίκνωση του υπερτροφικού κράτους

• Του Παναγη Γαλιατσατου, Η Καθημερινή, Kυριακή, 5 Δεκεμβρίου 2010

Το νομοσχέδιο για την «κατάργηση ή συγχώνευση υπηρεσιών, οργανισμών και φορέων του δημόσιου τομέα», συζητήθηκε στην ολομέλεια της Bουλής την Τετάρτη πριν από 10 ημέρες. Η υπερψήφισή του, και από τα δύο μεγάλα κόμματα, σήμανε το τέλος για 79 υπηρεσίες και νομικά πρόσωπα του δημόσιου τομέα. Σαν πρώτο βήμα, καθόλου άσχημα, θα μπορούσε να σκεφτεί ένας αισιόδοξος.

Ο,τι όμως λάμπει, δεν είναι χρυσός. Απώτερος σκοπός της κατάργησης και συγχώνευσης «άχρηστων και ανενεργών» οργανισμών και φορέων υποτίθεται ότι είναι η μείωση των δημόσιων δαπανών. Σύμφωνα με τον εισηγητή της πλειοψηφίας Γ. Αρβανιτίδη, η ετήσια εξοικονόμηση δαπάνης από το νομοσχέδιο υπολογίστηκε από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους στα 10.437.000 ευρώ. Αυτό αντιστοιχεί στο 0,02% των πρωτογενών δαπανών που προβλέπει ο προϋπολογισμός του 2011. Δηλαδή μια κούρα αδυνατίσματος, που ο κρατικός Λεβιάθαν δεν πρέπει να την αισθάνθηκε καν.

Απρόθυμοι

Είναι ακόμα ενδεικτικό, ότι από αυτά τα 10 εκατ. ευρώ, τα 7 προέρχονται από έναν οργανισμό και συγκεκριμένα από τη μείωση προσωπικού στην ΑΓΡΟΓΗ. Για σημαντική τομή στην κατεύθυνση της συρρίκνωσης του κράτους δεν μπορεί να γίνεται λόγος. Οπως μάλιστα υποστηρίζουν κυβερνητικοί βουλευτές, οι οργανισμοί που καταργήθηκαν ήταν ανώδυνοι και αδιάφοροι. Οι υπουργοί είναι εξαιρετικά απρόθυμοι να συμβάλλουν σε αυτήν την κατεύθυνση και να εκχωρήσουν την εξουσία και τα οφέλη που συνεπάγεται η διατήρηση των οργανισμών που εποπτεύουν και η δυνατότητα να διορίζουν στελέχη σε Δ.Σ.

Τα ίδια τα νούμερα είναι παραπλανητικά. Από τις 79 υπηρεσίες, οργανισμούς και φορείς στους οποίους αναφέρεται το νομοσχέδιο, οι 51 αφορούν τα Τοπικά Κέντρα Αγροτικής Ανάπτυξης, μια όπως αποδείχτηκε περιττή καινοτομία επί υπουργίας Ευάγγελου Μπασιάκου (2004-2006). Αυτό περιορίζει τον πραγματικό αριθμό των φορέων που καταργούνται στους 29. Ομως τον Ιανουάριο, όταν συνεδρίασε για πρώτη φορά υπό τον Θ. Πάγκαλο η διυπουργική γνωμοδοτική επιτροπή την οποία σύστησε ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου καταμεσής της κρίσης του κόστους δανεισμού για να στείλει ένα μήνυμα συρρίκνωσης του υπερτροφικού κράτους, η κυβέρνηση έκανε λόγο για «περισσότερους από 200 φορείς που αξιολογήθηκαν και για συγκεκριμένους χρονικούς στόχους που τέθηκαν». Τότε μάλιστα, ο υφυπουργός Εσωτερικών Ντόλιος ισχυριζόταν στη Βουλή, ότι «ο αριθμός των φορέων που θα συγχωνευθούν ή θα καταργηθούν θα είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που η Ν.Δ. είχε προτείνει ή προβλέψει».

Στο διάστημα που μεσολάβησε, υποτίθεται ότι μπήκαν στο μικροσκόπιο πάνω από 5.000 οργανισμοί και φορείς του Δημοσίου και του ευρύτερου δημοσίου τομέα για τους οποίους διαπιστώθηκε ότι είναι ανενεργοί και απασχολούν υπαλλήλους χωρίς αντικείμενο. Τελικά, όμως, οι οργανισμοί, υπηρεσίες και φορείς που συγχωνεύθηκαν ή καταργήθηκαν είναι λιγότεροι και από αυτούς που ενδεικτικά είχαν αναφερθεί στις ανακοινώσεις που έκανε ο Θ. Πάγκαλος μετά τη διυπουργική του Ιανουαρίου. Η ίδια η κυβέρνηση δείχνει να έχει αντιληφθεί το πενιχρόν του αποτελέσματος και γι’ αυτό, μια μέρα πριν ψηφιστεί το νομοσχέδιο ο αντιπρόεδρος ανακοίνωσε την κατάργηση δύο επιπλέον οργανισμών, του ΟΠΑΔ και της Αγροτήμα, και εξήγγειλε «Καλλικράτη στο Δημόσιο».

Σε κάθε περίπτωση, ταχύτητα και αίσθηση του κατεπείγοντος δεν χαρακτήρισαν τη λειτουργία της κυβέρνησης επί του θέματος. Το νομοσχέδιο συζητήθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο αρχές Ιουνίου, δηλαδή ύστερα από 5 μήνες, δόθηκε σε διαβούλευση μέσα Ιουλίου, κατατέθηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου και ψηφίστηκε στις 24 Νοεμβρίου. Μια από τις εξηγήσεις που δόθηκαν γι’ αυτήν την καθυστέρηση είναι ότι η κυβέρνηση ήθελε το νομοσχέδιο να είναι νομοθετικά άρτιο, ώστε να μην μπορούν να εγερθούν προσφυγές κατά των υπουργικών αποφάσεων. Η αντιπολίτευση, όμως, που το αποδέχτηκε επί της αρχής, έχει διαφορετική άποψη. Σύμφωνα με τον Πρ. Παυλόπουλο, εισηγητή της Ν.Δ., «στην πορεία πολλές από τις εξουσιοδοτήσεις που προβλέπει θα κηρυχθούν αντισυνταγματικές».

Η αντίστοιχη προεργασία επί Ν.Δ. το 2009

Οι συγχωνεύσεις και οι καταργήσεις οργανισμών και φορέων είναι ίσως εμβληματικές για την αναποτελεσματικότητα του πολιτικού προσωπικού αλλά και για την αδυναμία του να χτίσει πάνω στη δουλειά που έκαναν οι προηγούμενοι. Γιατί μια αντίστοιχη προεργασία είχε γίνει και επί Ν.Δ., το 2009. Από τον Ιανουάριο του 2009 ώς τον Μάιο μια Επιτροπή με κύριους συντελεστές τούς τότε υπουργό Εσωτερικών Πρ. Παυλόπουλο και τον γ.γ. του Υπουργικού Συμβουλίου Αργύρη Καρρά και με συμμετοχή των εκάστοτε συναρμοδίων υπουργών κατάρτισε ένα σχέδιο καταργήσεων και συγχωνεύσεων 255 οργανισμών και φορέων του Δημοσίου που δόθηκαν στη δημοσιότητα ονομαστικά από τον τότε κυβερνητικό εκπρόσωπο Ευ. Αντώναρο στις 26 Μαΐου του 2009. Στην πραγματικότητα, και αυτοί οι 255 φορείς ήταν στην πραγματικότητα 70 αφού συμπεριελάμβαναν 65 Κεφάλαια Αποζημίωσης Φορτοεκφορτωτών, 102 Μονάδες Κοινωνικής Φροντίδας και 31 Λιμενικά Ταμεία. Κάθε υπουργείο πάντως τότε είχε αναλάβει να εξειδικεύσει νομοθετικές πρωτοβουλίες και κανονιστικά διατάγματα ώς τον Σεπτέμβριο.

Αξίζει πάντως να ρίξει κανείς μια ματιά στη λίστα που είχε ανακοινώσει τότε ο κ. Αντώναρος. Συμπεριλαμβάνει το ΕΕΚΕΠΠ, την ΕΑΓΕ, την Ιόνιο Ακαδημία, την Ικάριο Αεραθλητική Ακαδημία, την Εθνική Επιτροπή Γάλακτος, την ΕΛΚΑ, την ΕΛΚΕΑ και το Κέντρο Γούνας, την ΕΔΑ, τη ΔΕΠΟΣ κ.ά που καταργούνται με το πρόσφατο νομοσχέδιο. Που μπορεί να σημαίνει, ότι όλα αυτά που προβλέπει μπορούσαν να είχαν γίνει από τον περασμένο Φεβρουάριο…