Kρας τεστ στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ

• Οι σαρωτικές αλλαγές στις ΔΕΚΟ και στις εργατικές σχέσεις έφεραν το κυβερνών κόμμα αντιμέτωπο με τα στρώματα που το δημιούργησαν και του έδιναν τις νίκες

Βαριά τραυματισμένο είναι το ΠΑΣΟΚ από τα όσα έχουν συμβεί τους τελευταίους μήνες. Η εκλογική βάση του έχει αποσταθεροποιηθεί και η συνοχή της κυβέρνησης αμφισβητείται. Οι μισοί υπουργοί τραβούν την ανηφόρα του μνημονίου και οι υπόλοιποι τους «χαζεύουν», από τα λιγότερο πολυτελή σε σχέση με το παρελθόν, είναι αλήθεια, γραφεία και κρατικά αυτοκίνητά τους.

Ο Γ. Παπακωνσταντίνου, ο Α. Λοβέρδος, ο Δ. Ρέππας και η Λ. Κατσέλη, αφού άλλαξε χαρτοφυλάκιο τον περασμένο Σεπτέμβριο, ανήκουν στην πρώτη κατηγορία. Και μαζεύουν τα βέλη βουλευτών, συνδικαλιστών, κομματικών στελεχών, ψηφοφόρων και πολιτών.

Αντίθετα, κορυφαίοι υπουργοί όπως ο Ευ. Βενιζέλος, ο Χ. Παμπούκης και ο Θ. Πάγκαλος, απολαμβάνουν την ασφάλεια των απομακρυσμένων «φυλακίων» τους ή των ειδικών αποστολών τους. Χωρίς να «βραχεί» πέρασε από το Υγείας η Μ. Ξενογιαννακοπούλου, ενώ οι προεδρικοί Π. Γερουλάνος, Τ. Μπιρμπίλη και Δ. Δρούτσας καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να μη γίνουν πρώτο θέμα. Και οι επίδοξοι αυριανοί ηγέτες, Μ. Χρυσοχοΐδης και Α. Διαμαντοπούλου, ασχολούνται μόνο με τα καθήκοντά τους, αποφεύγοντας τις πολιτικές περιπέτειες.

• Ανταγωνισμοί

Ο Χρ. Παπουτσής, που τάραζε ως γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας τα νερά, μπήκε στην κυβέρνηση και επιλέγει πλέον τη σιωπή.

Ο Γ. Ραγκούσης στην πρώτη φάση περιορίστηκε στα υπουργικά του καθήκοντα, ενώ μόλις αναβαθμίστηκε σε συντονιστή, όλοι οι υπόλοιποι συνασπίστηκαν εναντίον του, υποβάλλοντας αίτημα για συγκρότηση κυβερνητικής επιτροπής.

Οι ανταγωνισμοί αυτοί δεν θα είχαν καμία σημασία αν δεν επηρέαζαν το κυβερνητικό έργο. Στις προσωπικές στρατηγικές ορισμένων στελεχών αποδίδει το Μέγαρο Μαξίμου τις καθυστερήσεις.

«Σε κάποιους τομείς χάσαμε πολύτιμο χρόνο και τώρα τρέχουμε» λένε χαρακτηριστικά. Κυρίως, όμως, ανησυχούν για το γεγονός πως τα στελέχη δεν εξηγούν στους πολίτες το τι συμβαίνει στη χώρα.

Αποτέλεσμα είναι η εκλογική βάση να δηλώνει πληγωμένη και οι ψηφοφόροι να παίρνουν αποστάσεις. Μπορεί το δίλημμα των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών να έπιασε, αλλά οι επιτελείς της Ιπποκράτους, που διενεργούν καθημερινά δημοσκοπήσεις, δεν κρύβουν την ανησυχία τους.

Βέβαια, πολλές φορές στο παρελθόν έχουν ξεγράψει το Κίνημα φίλοι και εχθροί του. Το 1989 ήταν τα σκάνδαλα. Το 2004 ήταν η πολυετής παραμονή στην εξουσία. Το 2009, όμως, επανήλθε στην εξουσία με 10 μονάδες διαφορά από τη ΝΔ.

Η μεγάλη νίκη και η αναγνώριση από τους πολίτες της μεγάλης αποτυχίας της δεξιάς κυβέρνησης συνιστούν το πολιτικό κεφάλαιο που επιτρέπει στην κυβέρνηση να κινείται ακόμη. Γιατί το κυβερνών κόμμα έχει δεχθεί πολλαπλά πλήγματα στο κύρος και στην αξιοπιστία του.

Ακόμη και στο μαλακό του υπογάστριο, που είναι η ιδεολογία του και οι σχέσεις του με τα τμήματα της εκλογικής βάσης που το έφεραν για μία ακόμη φορά στην εξουσία. Και είναι πολλοί εκείνοι που ποντάρουν τα λεφτά τους στην προοπτική πως? θα πάει να βρει τον «δημιουργό» του, τον Α. Παπανδρέου, στην ιστορία της πολιτικής ζωής του τόπου.

• Ευκαιρία

Για την ώρα, βέβαια, έχουν διασπαστεί η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ δεν απογειώνεται, παρά τα «καύσιμα» που προσφέρουν στο «σκάφος» του Περισσού το μνημόνιο και το πρόγραμμα σταθερότητας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το ΠΑΣΟΚ έχει την ευκαιρία, πριν δει τον δημιουργό του, να τα βρει με τον εαυτό του και να συνεχίσει την πορεία του στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας.

Ο χρόνος πιέζει. Με τα τελευταία νομοσχέδια (ΔΕΚΟ, εργασιακές σχέσεις, κλειστά επαγγέλματα κτλ.) η κυβέρνηση πέρασε τη γραμμή. Απομακρύνθηκε πολύ από τα «ασφαλή νερά» των αδύναμων και μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων που το δημιούργησαν και δημιουργήθηκαν από τις πολιτικές του Κινήματος. Αν σύντομα δεν δείξει αποτελέσματα, τότε κανείς πολίτης δεν θα της δώσει από το υστέρημά του για να διασφαλίσει την επόμενη? δόση.

Το δίλημμα «αλλάζουμε ή βουλιάζουμε» έφερε το πρόγραμμα σταθερότητας. Στο ερώτημα «μνημόνιο ή χρεοκοπία», λαός και Βουλή απάντησαν «μνημόνιο». Τώρα, για την τέταρτη δόση, ξηλώνονται τα «ρετιρέ» του ευρύτερου δημόσιου τομέα και πλημμυρίζουν τα «υπόγεια» του ιδιωτικού.

Οι αντοχές βολεμένων και αβόλευτων εξαντλούνται. Το επιχείρημα «μαζί τα φάγαμε» μπορεί σύντομα να συμπληρωθεί από τη δηλητηριώδη διαπίστωση? «αλλά μόνο εμείς πληρώνουμε». Και τότε για την κυβέρνηση θα είναι αργά.

• Η ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΧΕΙ ΤΡΙΧΟΤΟΜΗΘΕΙ
• Η «φράξια» των μεταρρυθμιστών, οι ανήσυχοι και οι εικονοκλάστες

Η Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ βράζει, αλλά οι βαλβίδες εκτόνωσης φαίνεται να λειτουργούν αποτελεσματικά. Τα στελέχη τα λένε στις συνεδριάσεις των ΚΤΕ και μετά... ψηφίζουν! Παρ΄ όλα αυτά, οι τάσεις που αναπτύσσονται στο εσωτερικό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας χρήζουν ανάλυσης. Στους κόλπους της έχει παγιοποιηθεί μια «εκσυγχρονιστική τριάδα» -ο Γ. Φλωρίδης, ο Κ. Καρτάλης και ο Ν. Αλευράς- που εγκαλούν την κυβέρνηση για καθυστερήσεις και ατολμία. Πιστεύουν πως το Μέγαρο Μαξίμου θα πρέπει να προχωρήσει ακόμη πιο αποφασιστικά στις μεταρρυθμίσεις, ώστε να σταματήσει η χώρα να λειτουργεί υπό την πίεση της επόμενης δόσης του δανείου των 110 δισ. ευρώ.

• Πολυπληθέστεροι

Προφανώς πολυπληθέστερη είναι η ομάδα όσων δηλώνουν πως ανησυχούν για τα πιο αδύναμα στρώματα. Στελέχη όπως ο Π. Κουρουπλής και ο Π. Οικονόμου δεν χάνουν ευκαιρία να σηκώσουν τους τόνους έναντι των υπουργών. Ο πρώτος συνήθως απειλώντας για τη στάση του και ο δεύτερος καταθέτοντας αιχμηρές ερωτήσεις και αντιπροτάσεις. Ανησυχία προκαλεί και η συγκρότηση μιας ομάδας προεδρικών που ασκούν σκληρή κριτική στην κυβέρνηση. Σε αυτήν την «ομάδα» ξεχώριζε ο Β. Παπαχρήστος, στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού από τις θητείες του στο υπουργείο Εξωτερικών.

Ενα πρόβλημα που έχει εντοπιστεί έχει να κάνει με την καθοδήγηση των βουλευτών. Με τη Ρ. Βάρτζελη να αναλαμβάνει ρόλο επιτελάρχη στο Μέγαρο Μαξίμου, η παρουσία του Β. Εξαρχου στη θέση του γραμματέα της ΚΟ δεν φαίνεται να είναι αρκετή.

Γιατί, είναι προφανές πως ο βουλευτής Λάρισας δεν μπορεί να επιβληθεί σε παλιούς όπως η Β. Παπανδρέου, ο Μ. Παπαϊωάννου, ο Κ. Γείτονας, ο Απ. Κακλαμάνης κ.ά. Γι΄ αυτό υπάρχουν εισηγήσεις για αντικατάσταση του Π. Ευθυμίου από τη θέση του πρώτου κοινοβουλευτικού εκπροσώπου, καθώς ο βουλευτής της Β’ Αθηνών λείπει συχνά στο εξωτερικό ως πρόεδρος της κοινοβουλευτικής συνέλευσης του ΟΑΣΕ. Εκτός κι αν οι συνθήκες επιβάλουν την επιστροφή του πιο γρήγορα στο εσωτερικό, ένα θέμα που, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει συζητήσει με τον Γ. Παπανδρέου. Μόνο που είναι πιο πιθανό ο Π. Ευθυμίου να βρεθεί στην κυβέρνηση παρά στην ΚΟ.

Πριν από την έναρξη της συζήτησης του προϋπολογισμού είναι πολύ πιθανό να συνεδριάσει και η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ.

Σε αυτή τη συνεδρίαση ο Γ. Παπανδρέου θα παρουσιάσει το σχέδιό του για το 2011, ανταποκρινόμενος στα σχετικά «αιτήματα» των βουλευτών του.

«Πέρα από το μνημόνιο», λένε οι συνεργάτες του καλλιεργώντας προσδοκίες για κεντρική πολιτική παρέμβαση του πρωθυπουργού.

«Θα πει τι θα κάνει στην κυβέρνηση και στο κόμμα, ποιες μεγάλες αλλαγές θα προχωρήσει στην οικονομία και στους θεσμούς», προσθέτουν οι επιτελείς του. Μέσα στο πακέτο των μεταρρυθμίσεων είναι και ο εκλογικός νόμος, για να περάσει από τη Βουλή το λεγόμενο γερμανικό σύστημα. Το ερώτημα που υπάρχει ακόμη στο Μέγαρο Μαξίμου και το υπουργείο Εσωτερικών αφορά τον χρόνο: αν ο εκλογικός νόμος θα πρέπει να έρθει στη Βουλή στις αρχές του 2011 ή σε χρόνο κοντά στις επόμενες εθνικές εκλογές.

• ΚΕΝΟ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗΣ
  Αναζητείται στρατηγείο για να ορίζει τη γραμμή

Πρόβλημα είναι και το γεγονός πως οι πυλώνες της διακυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου έχουν ανταγωνιστικές σχέσεις μεταξύ τους. Οι Θ. Πάγκαλος, Χ. Παμπούκης, Γ. Ραγκούσης και Γ. Παπακωνσταντίνου έχουν συμμαχήσει σε διάφορους συνδυασμούς κατά καιρούς, αλλά στην ουσία ο καθένας είναι μόνος του.

• Σύσκεψη

Απουσιάζει, έτσι, από την κυβέρνηση το όργανο-στρατηγείο που θα βγάζει τη γραμμή και θα προετοιμάζει τα συστήματα για την υποδοχή της. Αποτέλεσμα είναι η κυβέρνηση να εμφανίζεται ως απλή εντολοδόχος της τρόικας, που κάνει ό,τι της ζητούν οι δανειστές της για να συνεχίσουν να της δίνουν χρήματα. Το θέμα θα τεθεί σε σύσκεψη του Γ. Παπανδρέου με τους επιτελείς του στη διάρκεια των γιορτών. Οταν θα κληθούν όλοι να λάβουν τις οριστικές αποφάσεις για το τι μέλλει γενέσθαι το 2011.

Να βάλουν τις κόκκινες γραμμές και να δεσμευτούν σε συγκεκριμένους στόχους. Αλλιώς, ο Γ. Παπανδρέου θα πρέπει και πάλι να πιάσει μολύβι και χαρτί για να αλλάξει τη διάταξη μάχης του κυβερνώντος κόμματος.

Ο πρωθυπουργός, βέβαια, έχει δοκιμάσει κατά καιρούς πολλά σχήματα, οπότε έχει αποδειχθεί πως το πρόβλημα δεν είναι οργανωτικό, αλλά πολιτικό.

Στη φάση που είναι το ΠΑΣΟΚ, όμως, είναι αρκετά αμφίβολο αν η ηγεσία του θα ρισκάρει να οδηγήσει το κόμμα σε συνέδριο στις αρχές της άνοιξης.

• ΔΙΑΡΡΟΕΣ
• Η κόκκινη γραμμή για πρόωρες εκλογές

Η κοινοβουλευτική δύναμη του ΠΑΣΟΚ έπεσε στους 156 βουλευτές, πλησιάζοντας το ψυχολογικό όριο που έχει θέσει ο Γ. Παπανδρέου για να στήσει κάλπες! Αν ο πρωθυπουργός νιώσει πως αμφισβητείται δεν θα διστάσει να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές, καθώς πιστεύει ότι δεν έχει νόημα μια αδύναμη ή υπό ομηρεία κυβέρνηση.

Το δίλημμα που έθεσε στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές ισχύει απολύτως και είναι διαρκές. Είναι κάτι που ζήτησε από τους συνεργάτες του να το μεταφέρουν στους βουλευτές, μετά τα όσα έγιναν την περασμένη Τρίτη στη Βουλή. Και για έναν επιπλέον λόγο. Γιατί στο Μέγαρο Μαξίμου έφθασαν πληροφορίες πως κάποιοι μαζεύουν υπογραφές για να αφαιρεθεί από τον υπουργό Οικονομικών το δικαίωμα να υπογράφει τα επικαιροποιημένα μνημόνια.

Μια τέτοια κίνηση, εφόσον υλοποιηθεί, θα θεωρηθεί από την ηγεσία «ανταρσία». «Πρέπει όλοι να καταλάβουν ότι τόσες θυσίες δεν έγιναν για να φθάσουμε στο σημείο να χαθούν επειδή κάποιοι θα κάνουν πίσω», είναι το μήνυμα που εκπέμπει το πρωθυπουργικό επιτελείο. Μέσα σε αυτό το κλίμα το Μέγαρο Μαξίμου αναζητεί απάντηση και στο ερώτημα «πότε θα καταθέσουμε τον εκλογικό νόμο». Δεδομένων των αντιδράσεων των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, είναι πολλοί όσοι υποστηρίζουν πως «δεν πρέπει σε αυτήν τη συγκυρία να ανοίξουμε και άλλο μέτωπο». Αλλοι, βέβαια, βλέπουν τη συγκυρία ως «ευκαιρία».

Οι κινήσεις των πρωταγωνιστών

Γ. Παπακωνσταντίνου
Πολλοί θεωρούν ότι θα γίνει ο αποδιοπομπαίος τράγος όταν η κυβέρνηση υποχρεωθεί από τις πολιτικές εξελίξεις να κάνει στροφή.

Α. Λοβέρδος
Εκανε τα περισσότερα για να αποφύγει η Ελλάδα τη χρεοκοπία. Και να σκεφτεί κανείς πως δεν ανήκει στους προεδρικούς.

Γ. Ραγκούσης
Είναι ο υπουργός που έκανε πράξη τον «Καλλικράτη», ο εμπνευστής του διλήμματος των αυτοδιοικητικών εκλογών και ο άνθρωπος που κρατά στα χέρια του τον επόμενο εκλογικό νόμο. Είναι προφανές πως πολλοί δεν τον συμπαθούν.

Ευ. Βενιζέλος
Ο άλλοτε διεκδικητής της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ από τον Γιώργο Παπανδρέου στηρίζει με συνέπεια την προσπάθεια του πρωθυπουργού. Στο τελευταίο υπουργικό ζήτησε τον λόγο απλά και μόνο για να δικαιολογήσει τη διαδικασία του κατεπείγοντος.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΤΥΠΑΣ, ΕΘΝΟΣ, 17/12/2010