Συμφωνία με αγκάθια για το ευρώ

• Βήμα με αγκάθια για την οικονομική διακυβέρνηση της Ευρώπης με σφραγίδα Μέρκελ
• Στην αναμονή Ιρλανδία και Πορτογαλία

• Ρεπορτάζ ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΡΟΥΣΤΑΛΛΗ, Μ. ΣΠΙΝΘΟΥΡΑΚΗΣ, ΤΟ ΒΗΜΑ: 26/3/2011

 Τα «αγκάθια» στις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής δεν θα εξαλειφθούν μέχρι τον Ιούνιο, καθώς όσα συμφωνήθηκαν θα πρέπει να εγκριθούν από τα εθνικά κοινοβούλια των κρατών-μελών της ΕΕ. Στο διάστημα αυτό θα εξειδικευτούν και οι όροι λειτουργίας του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης ώστε να βρίσκεται πάντοτε στο υψηλότερο επίπεδο κατά τους ελέγχους των οίκων αξιολόγησης. Η διαδικασία αυτή, σύμφωνα με συνεργάτες του κ. Γ. Παπανδρέου, δεν αναμένεται να επηρεάσει τις αποφάσεις που ελήφθησαν για την Ελλάδα στις 11 Μαρτίου. Οι συμφωνίες επικυρώθηκαν και τυπικά ενώ στο υπουργικό κλιμάκιο που συνόδευε τον Πρωθυπουργό υπήρχε η εκτίμηση ότι αν δεν είχαν εστιάσει τη στρατηγική τους στην προσπάθεια να κλείσουν τα ελληνικά θέματα στη Σύνοδο Κορυφής της ευρωζώνης πριν από δύο εβδομάδες, πολύ δύσκολα θα έπαιρναν κάτι στη Σύνοδο της 25ης Μαρτίου.

Το κλίμα στις Βρυξέλλες ήταν πολύ σύνθετο: οι εξελίξεις στην Πορτογαλία έριξαν βαριά τη σκιά τους πάνω από τη συνεδρίαση των ηγετών, η επιμονή της Ιρλανδίας να αρνείται την αύξηση στη φορολογία των επιχειρήσεων δεν βοήθησε τις διαπραγματεύσεις, ενώ υπήρχε έντονος προβληματισμός για τα όσα συμβαίνουν στην Ιαπωνία και στη Λιβύη. Σε ό,τι αφορά τις εκκρεμότητες που υπήρχαν για τη λειτουργία του ευρωμηχανισμού οικονομικής αρωγής τελικώς διευθετήθηκαν με τέτοιον τρόπο ώστε να είναι σαφές ότι ο μεν υφιστάμενος μηχανισμός θα έχει δανειοδοτική ικανότητα ύψους 440 δισ. ευρώ, έναντι 250 δισ. που έχει σήμερα, ο δε μόνιμος μηχανισμός, που θα τεθεί σε λειτουργία το 2013, θα έχει δανειοδοτική ικανότητα της τάξεως των 500 δισ. ευρώ.

Εναπόκειται στους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης να προσδιορίσουν το μείγμα ιδίων κεφαλαίων, κινητοποιήσιμων κεφαλαίων και εγγυήσεων που θα διασφαλίζει ότι ο μόνιμος ευρωμηχανισμός, ο οποίος θα έχει το καθεστώς διεθνούς χρηματοοικονομικού οργανισμού, θα λαμβάνει πάντοτε από τους οίκους αξιολόγησης τα περίφημα τρία Α, ώστε να δανείζεται από τις αγορές υπό τους καλύτερους όρους και στη συνέχεια να δανείζει τις χώρες του ευρώ που απευθύνονται σε αυτόν. Το μείζον πρόβλημα που εκλήθησαν να επιλύσουν την Πέμπτη στις Βρυξέλλες οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων ήταν οι ενστάσεις που προέβαλε κυριολεκτικώς την τελευταία στιγμή η γερμανίδα καγκελάριος κυρία Ανγκελα Μέρκελ.

Οι ενστάσεις της αφορούσαν τη διάρθρωση της γερμανικής συνεισφοράς και ειδικότερα το γεγονός ότι με βάση τα όσα συμφωνήθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής της 11ης Μαρτίου η Γερμανία όφειλε να καταβάλει το 2013 στον μόνιμο ευρωμηχανισμό ένα χρηματικό ποσό της τάξεως των 10 δισ. ευρώ, ήτοι το 50% της συνεισφοράς της. Η κυρία Μέρκελ, αναλογιζόμενη τις γενικές βουλευτικές εκλογές του 2013, ζήτησε και πέτυχε να μην καταβληθούν οι συνεισφορές των κρατών σε δύο δόσεις αλλά σε πέντε ετήσιες δόσεις και συγκεκριμένα από το 2013 ως και το 2017.

Ωστόσο, η γερμανίδα καγκελάριος υποσχέθηκε ότι αν στο μεσοδιάστημα κριθεί αναγκαία η αύξηση της κεφαλαιακής βάσης του ευρωμηχανισμού η χώρα της θα ανταποκριθεί θετικά προκαταβάλλοντας τρόπον τινά τις επόμενες δόσεις. Σε ό,τι αφορά την Πορτογαλία, οι ευρωπαίοι ιθύνοντες φρόντισαν να καταστήσουν σαφές ότι ανεξαρτήτως των εσωτερικών πολιτικών εξελίξεων θα πρέπει να εφαρμοσθεί απαρέγκλιτα το πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης στο οποίο συμφώνησε η απερχόμενη (σοσιαλιστική) κυβέρνηση Σόκρατες με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο ηγέτης της πορτογαλικής Κεντροδεξιάς Πέντρο Πάσος Κοέλιο, ο οποίος- σε αντίθεση με τον Ζοσέ Σόκρατες - αφήνει να εννοηθεί ότι ενδέχεται η χώρα του να ζητήσει την συνδρομή της ΕΕ και του ΔΝΤ, δέχθηκε ισχυρές πιέσεις τόσο από την κυρία Μέρκελ όσο και από τους κκ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και Ζαν-Κλοντ Τρισέ, οι οποίοι ομοφώνως του συνέστησαν να μην αποστεί διόλου από τα συμφωνημένα, στην περίπτωση που- όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις- επικρατήσει στις επικείμενες εκλογές.

Σε ό,τι αφορά την Ιρλανδία οι πάντες τελούν εν αναμονή των αποτελεσμάτων των τεστ αντοχής των τραπεζών της. Το ενδεχόμενο να απαιτηθεί πρόσθετη οικονομική ενίσχυση του ιρλανδικού κράτους από την ΕΕ και το ΔΝΤ συζητείται όλο και περισσότερο εσχάτως στις Βρυξέλλες. Ως προς τα επιτόκια δανεισμού της Ιρλανδίας Σαρκοζί και Μέρκελ εξακολουθούν μα εμμένουν ότι για να μειωθούν θα πρέπει το Δουβλίνο να αυξήσει τα φορολογικά βάρη των επιχειρήσεων που έχουν την έδρα τους στην Ιρλανδία. Παρά τις θετικές εξελίξεις στις Βρυξέλλες τα spreads στις αγορές ομολόγων παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα, με το ελληνικό να διαμορφώνεται περί τις 930 μονάδες.

Σε νέο ιστορικό υψηλό αναρριχήθηκε η απόδοση του 10ετούς πορτογαλικού ομολόγου, ξεπερνώντας το 8%, μετά και την υποβάθμιση της Πορτογαλίας από τη Standard & Ρoor΄s, που ακολούθησε αυτή από τη Fitch. Οι αγορές δείχνουν να ανησυχούν από την αναβολή για τη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου των αποφάσεων για τη χρηματοδότηση του σημερινού Ταμείου Διάσωσης (ΕFSF). Ενώ οι ευρωπαίοι ηγέτες συμφωνούν ότι το Ταμείο πρέπει να ενισχυθεί οικονομικά ώστε να μπορεί να δανείζει 440 εκατ. ευρώ όπως έχει συμφωνηθεί, ωστόσο δεν έχουν καταλήξει ακόμη στο πώς θα γίνει αυτό.

• Τι αλλαγές φέρνει το Σύμφωνο για το Ευρώ

Με βάση τα όσα αποφάσισαν την Παρασκευή στις Βρυξέλλες οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ,οι κυβερνήσεις των χωρών του ευρώ θα πρέπει να ασκούν εφεξής οικονομικές πολιτικές συμβατές προς τα δύο βασικά σύμφωνα που διέπουν την ευρωζώνη: το Σύμφωνο Σταθερότητας και το Σύμφωνο για το Ευρώ. Το Σύμφωνο Σταθερότητας αφορά τις δημοσιονομικές πολιτικές. Το πρώτο εξάμηνο κάθε έτους οι χώρες του ευρώ θα κοινοποιούν στις Βρυξέλλες τις βασικές κατευθύνσεις των προϋπολογισμών του επόμενου έτους και, εφόσον αυτές εγκρίνονται από την Επιτροπή και το Εurogroup, θα αρχίζει η συζήτηση στα εθνικά κοινοβούλια. Για τις χώρες-παραβάτες προβλέπεται ένα ισχυρό πλέγμα κυρώσεων, οικονομικού κυρίως χαρακτήρα.

Το Σύμφωνο για το Ευρώ αφορά την ανταγωνιστικότητα των εθνικών οικονομιών.Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ευρωζώνης,αλλά και όσων εκ των υπολοίπων χωρών της ΕΕ επιθυμούν,θα συνέρχονται άπαξ του έτους και θα συζητούν τα μέτρα που οφείλει να λάβει κάθε χώρα για να καταστεί ανταγωνιστική. Ειδικότερα, το Σύμφωνο για το Ευρώ, μια πρωτοβουλία που ανέλαβαν η Γερμανία και η Γαλλία,έχει στόχο την εναρμόνιση των εθνικών πολιτικών σε θέματα συντάξεων, μισθών, φορολογίας και γενικότερης οικονομικής πολιτικής.

Οι «μη ανταγωνιστικές χώρες» θα πρέπει να αναλαμβάνουν ετήσια δέσμευση για την αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, τη σύνδεση των μισθολογικών πολιτικών με την παραγωγικότητα και την τροποποίηση των προβληματικών οικονομικών πρακτικών. Εκτός από τις χώρες του ευρώ προσχώρησαν προχθές στο Σύμφωνο (που ονομάστηκε Σύμφωνο +) και άλλες έξι χώρες-μέλη της ΕΕ: οι Δανία, Βουλγαρία, Πολωνία, Λιθουανία, Ρουμανία και Λετονία

• Γιώργος: Πιο αυστηροί έλεγχοι στις τράπεζες

Ο Πρωθυπουργός, σύμφωνα με πληροφορίες, αξιοποίησε την άνεση που του έδωσαν οι αποφάσεις της προηγούμενης Συνόδου Κορυφής και έθεσε στους υπόλοιπους ηγέτες θέματα ελέγχου του τραπεζικού σύστημα. Ούτως ή άλλως υπάρχει προβληματισμός στην ΕΕ για την αποτελεσματικότητα των νέων stress tests που πρόκειται να πραγματοποιηθούν στις ευρωπαϊκές τράπεζες τους προσεχείς μήνες καθώς όλα δείχνουν ότι τα κριτήρια που θα εξεταστούν θα είναι χαλαρότερα από αυτά που είχαν σχεδιαστεί αρχικώς.

Ο κ.Παπανδρέου ζήτησε να γίνουν πιο αυστηρά τα stress tests με στόχο να οδηγήσουν, μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων, σε ισχυρότερα τραπεζικά σχήματα τα οποία θα αποτρέψουν ενδεχόμενο κίνδυνο συστημικής κρίσης στο τραπεζικό σύστημα. Επιπλέον, ο κ.Παπανδρέου ζήτησε να επεκταθούν οι έλεγχοι στα πυρηνικά εργοστάσια που θα πραγματοποιήσει η ΕΕ και στις γειτονικές μας χώρες.