Το σκάφος του ΠAΣOK σε μποφόρ

• Τα προβλήματα, τα πρόσωπα και οι κινήσεις των πρώτων ημερών

• Tου Σταυρου Λυγερου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 06/12/2009
  

«Το χειρότερο δεν είναι ότι σπαταλήσαμε τους δύο πρώτους μήνες, αλλά ότι δεν φαίνεται πως θα βρούμε σύντομα τον βηματισμό μας». Το σχόλιο ανήκει σε εν ενεργεία υπουργό και αντανακλά τη διάχυτη αγωνία για το μέλλον, που υπάρχει στους ουκ ολίγους, που στο «πράσινο» στρατόπεδο αντιλαμβάνονται ότι το κυβερνητικό σκάφος εμφανίζει προβλήματα πριν καλά καλά βγει στην ανοιχτή θάλασσα.

Το γεγονός ότι πνέουν πολλά μποφόρ δεν είναι λόγος παραπόνων. Αυτά τα μποφόρ κατακρήμνισαν την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και έστειλαν τον Γ. Παπανδρέου με τέτοια πλειοψηφία στην εξουσία. Η κοινή γνώμη δεν αμφισβητεί τις καλές προθέσεις του. Εγείρει ερωτήματα, όμως, για την ικανότητά του να οδηγήσει ασφαλώς τη χώρα σ’ αυτή την τόσο δύσκολη συγκυρία.

Οι πολίτες δεν αναμένουν θαύματα. Αναμένουν, όμως, τη δρομολόγηση λύσεων. Κινήσεις, όπως η ανάρτηση στο Διαδίκτυο όλων των κυβερνητικών αποφάσεων, είναι αναμφίβολα θετικές, αλλά δεν δημιουργούν από μόνες τους στέρεο πολιτικό έδαφος. Η κυβέρνηση θα κριθεί από τον τρόπο που θα χειριστεί τα συσσωρευμένα και οξυμένα προβλήματα. Αυτά είναι ο πραγματικός αντίπαλος του πρωθυπουργού και το πολιτικό στοίχημά του είναι το ίδιο που έχασε ο προκάτοχός του.

Η κυβέρνηση δίνει τη μάχη με δύο μειονεκτήματα: Το πρώτο είναι τα οργανωτικά - λειτουργικά εμπόδια, που η ίδια έθεσε στον εαυτό της. Το δεύτερο είναι η σχετική πολιτική ομηρία, που έχουν δημιουργήσει οι προεκλογικές δεσμεύσεις της. Το έδειξε με το «καλημέρα» η υπόθεση Cosco.

Αναδομώντας τα υπουργεία με διασπάσεις και συγχωνεύσεις, ο Γ. Παπανδρέου έδωσε την εντύπωση ενός δυναμικού ξεκινήματος. Παραβίασε, όμως, την αρχή ότι καταργείς μία δομή όταν είσαι έτοιμος να την αντικαταστήσεις με μία άλλη, η οποία μπορεί να λειτουργήσει αμέσως. Δύο μήνες μετά, οι υπουργοί ακόμα ψάχνονται. Με τους αμφίβολους συμβολισμούς του, ο πρωθυπουργός έβαλε εξ αρχής τρικλοποδιές στον εαυτό του.

Η ρητορική για την επιλογή γενικών γραμματέων με βιογραφικά έδωσε την ψευδαίσθηση αξιοκρατίας. Στην πράξη, όμως, προκαλεί σοβαρές παρενέργειες. Οι καθυστερήσεις προκάλεσαν σχετικό χάος και ένα έλλειμμα πολιτικής ηγεσίας, τα οποία δεν επιτρέπουν την επαρκή κινητοποίηση του κρατικού μηχανισμού.

Η μεταβατική αυτή περίοδος κάποτε θα τελειώσει. Οι παρενέργειες, όμως, δεν αναμένεται να σταματήσουν. Ορισμένοι υπουργοί υποχρεώθηκαν από το Μέγαρο Μαξίμου να έχουν γενικούς γραμματείς, τους οποίους δεν είχαν ξαναδεί! Οι γενικοί γραμματείς δεν είναι υπηρεσιακοί παράγοντες για να επιλέγονται με αποκλειστικό κριτήριο το βιογραφικό τους. Είναι μέλη της πολιτικής ηγεσίας και λειτουργούν συμπληρωματικά προς τον υπουργό. Η καλή μεταξύ τους συνεργασία είναι προϋπόθεση επιτυχίας.

Αρνητικές αναμένεται να είναι οι συνέπειες από την «καθηγητολαγνεία» που πρυτάνευσε στην επιλογή προσώπων. Ο φορμαλισμός των βιογραφικών εκφυλίστηκε σε φορμαλιστική αντίληψη για τα προσόντα. Αντί να ψάχνουν για πρακτικό πνεύμα, πολιτική ικανότητα και αποτελεσματική διαχείριση, στο Μέγαρο Μαξίμου επέλεγαν με κριτήριο τα ντοκτορά!

Το χειρότερο απ’ όλα, όμως, είναι το έλλειμμα πολιτικής διεύθυνσης και συντονισμού της ίδιας της κυβέρνησης. Ο πρωθυπουργός ούτε επαρκεί, αλλά ούτε φαίνεται να έχει τη διάθεση να αναλώνεται καθημερινά σ’ αυτό το έργο. Τον ρόλο αυτό παίζει ο υπουργός Επικρατείας Χ. Παμπούκης και ο αντιπρόεδρος Θ. Πάγκαλος.

Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, ο Χ. Παμπούκης προοριζόταν αρχικά για γενικός γραμματέας Υπουργικού Συμβουλίου. Τελικώς, όμως, πήρε τη θέση του υπουργού Επικρατείας και στην πράξη λειτουργεί ως επιτελάρχης της κυβέρνησης. Οι ενδοκυβερνητικοί αντίπαλοί του του προσάπτουν ότι ουσιαστικά εκτόπισε από το Μέγαρο Μαξίμου ενδεχόμενους ανταγωνιστές του, προωθώντας προσωπικούς συνεργάτες του, όπως η δικηγόρος Γλ. Σιούτη, η οποία προσφάτως έγινε στόχος δημόσιας κριτικής.

Οι κρίσεις αυτές πιθανόν υπαγορεύονται από ανταγωνιστική διάθεση. Το σίγουρο είναι ότι πληθαίνουν τα στελέχη που επικρίνουν τον Χ. Παμπούκη για τον τρόπο με τον οποίον κινεί τα νήματα. Μερικοί τον περιμένουν στη γωνία και ορισμένοι εξ αυτών, μάλιστα, τον έχουν προειδοποιήσει.

Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, το αναπτυσσόμενο κλίμα αντιπάθειας προς τον πανίσχυρο υπουργό Επικρατείας γίνεται δεκτό με ικανοποίηση από ισχυρά κυβερνητικά στελέχη, που βρίσκονται σε ανταγωνιστική σχέση μαζί του, όπως π.χ. ο υπουργός Εσωτερικών Γ. Ραγκούσης και ο διευθυντής του γραφείου του Γ. Παπανδρέου, Ν. Αθανασάκης.

Το μείζον πρόβλημα, όμως, δεν είναι οι ενδοκυβερνητικοί ανταγωνισμοί. Αυτοί πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν. Το μείζον πρόβλημα είναι το εμφανές έλλειμμα πολιτικής διεύθυνσης και συντονισμού του κυβερνητικού σχήματος. Οπως χαρακτηριστικά ανέφερε στην «Κ» έμπειρος βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, «με την “παιδική χαρά” δεν μπορούμε να πάμε μακριά».