Τέλος οι σύντομες παραγραφές

Αυστηρότερη γίνεται η νομοθεσία για την ευθύνη των υπουργών (στο μέτρο που επιτρέπει το Σύνταγμα) με νομοσχέδιο που προωθεί η κυβέρνηση, επιμηκύνοντας τον χρόνο επιβολής υπουργικών αδικημάτων και προβλέποντας τη δυνατότητα να δεσμευθούν λογαριασμοί, να κατασχεθούν οικονομικά οφέλη, αλλά και να επιβληθούν περιοριστικοί όροι (π.χ. απαγόρευση εξόδου από τη χώρα κ.λπ.) σε βάρος των εμπλεκόμενων κυβερνητικών στελεχών, μέχρις ότου αποφανθεί το Ειδικό Δικαστήριο.

Οι νομοθετικές ρυθμίσεις που εγκρίθηκαν χθες από το Υπουργικό Συμβούλιο προβλέπουν ότι θα μεσολαβεί πριν από τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής η γνωμοδοτική αξιολόγηση από 3μελή σύνθεση ανώτατων εισαγγελέων των αποδεικτικών στοιχείων αλλά και των νομικών ζητημάτων για ουσιαστικότερες εγγυήσεις γύρω από την ορθότητα της παραπομπής (ή και απαλλαγής).

Ο υπ. Δικαιοσύνης Χ. Καστανίδης κατά την παρουσίαση των αλλαγών στη νομοθεσία περί ευθύνης υπουργών 

Οι νέες ρυθμίσεις, τις οποίες ο υπουργός Δικαιοσύνης Χ. Καστανίδης χαρακτήρισε ως ιδιαίτερα σημαντικές, δεν μπορούν να εφαρμοστούν αναδρομικά, αλλά για μελλοντικά αδικήματα μετά την ισχύ του νέου νόμου που θα έλθει στη Βουλή, αφού προηγηθεί διαβούλευση με φορείς.

Παράλληλα τόνισε ότι πρόκειται για διορθωτικές παρεμβάσεις που επιτρέπονται στο πλαίσιο του ισχύοντος Συντάγματος και ουσιαστικότερες μεταρρυθμίσεις θα γίνουν με τη συνταγματική αναθεώρηση που θα γίνει μετά το 2013.

Το νομοσχέδιο, που υιοθετεί και προτάσεις της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας, προβλέπει 5 ουσιαστικές αλλαγές:

Ωστόσο, παραμένει σε ισχύ η σύντομη εξάλειψη του αξιοποίνου (μόλις λήξει η β’ σύνοδος της επόμενης από τα αδικήματα Βουλής) την οποία εκμεταλλεύτηκε η κυβέρνηση Καραμανλή διαλύοντας πρόωρα τη Βουλή, αφού για την αλλαγή της χρειάζεται συνταγματική αναθεώρηση.

• Καταργούνται όλες οι εξαιρετικά σύντομες παραγραφές, που φθάνουν τα 5 χρόνια και για κακουργήματα. Η παραγραφή αδικημάτων θα επέρχεται, όπως ισχύει και για τους υπόλοιπους πολίτες, στα 5 χρόνια για τα πλημμελήματα και στα 15 για τα κακουργήματα.
• Παρέχεται στην Προανακριτική Επιτροπή της Βουλής το δικαίωμα να διατάσσει υποχρεωτικά την κατάσχεση οποιουδήποτε οικονομικού οφέλους προέκυψε για τον υπουργό από μία παράνομη πράξη. Ετσι θα μπορεί π.χ. να κατάσχεται ένα ακίνητο το οποίο αγόρασε μετά τις παράνομες ενέργειες.

• Κυρώσεις

• Μετά την άσκηση δίωξης από τη Βουλή σε βάρος υπουργού ή υφυπουργού, ο ανακριτής θα μπορεί -εφόσον πρόκειται για κακουργηματική πράξη- να διατάζει τη δέσμευση κάθε είδους τραπεζικών λογαριασμών, τίτλων και χρηματοπιστωτικών προϊόντων. Για τη συνέχιση της δέσμευσης θα κρίνει το δικαστικό συμβούλιο και τελικά το Ειδικό Δικαστήριο.
   
• Δημιουργείται 3μελές γνωμοδοτικό συμβούλιο (από 1 αντεισαγγελέα ΑΠ και δύο εισαγγελείς εφετών που αναδεικνύονται με κλήρωση) πριν από τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής στη Βουλή, που θα ελέγχει τη βασιμότητα των καταγγελιών και τα νομικά ζητήματα, ώστε να παρέχονται περισσότερες εγγυήσεις για την ορθότητα της απόφασης που θα παίρνει στη συνέχεια η Βουλή σχετικά με την ανάγκη σύστασης Προανακριτικής.
   
• Εξακολουθεί να ισχύει η απαγόρευση βίαιης προσαγωγής, σύλληψης και προφυλάκισης υπουργού, αλλά επιτρέπεται για πρώτη φορά η επιβολή περιοριστικών όρων (απαγόρευση εξόδου, εμφάνιση στο αστυνομικό τμήμα κ.λπ.).

• Αιχμές Καστανίδη κατά ΝΔ: 

• Ο καλύτερος νόμος δεν σημαίνει τίποτα αν μια κυβέρνηση δεν θέλει την κάθαρση

Ο υπουργός Δικαιοσύνης δήλωσε ότι με το νομοσχέδιο γίνεται αποτελεσματικότερη η διερεύνηση των καταγγελιών για αποκάλυψη της αλήθειας και επιχειρεί να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους Ελληνες πολιτικούς. Αφήνοντας αιχμές κατά της ΝΔ, τόνισε ότι πολλές φορές το πρόβλημα δεν είναι στον νόμο αλλά στην εφαρμογή του. Υπενθύμισε ότι η κυβέρνηση Καραμανλή εμφανίστηκε απρόθυμη να εφαρμόσει τον νόμο (με την αποχώρηση από τη Βουλή και με τη διάλυσή της), επισημαίνοντας ότι και ο καλύτερος νόμος μπορεί να μη σημαίνει τίποτα στα χέρια μιας κυβέρνησης που δεν θέλει την κάθαρση. Υπογράμμισε ότι όσοι πολιτικοί παραβαίνουν το καθήκον τους πρέπει να οδηγούνται στον φυσικό τους δικαστή με τις πιο γρήγορες και αποτελεσματικές διαδικασίες, προσθέτοντας ότι αρνούμαστε την ισοπεδωτική πολιτική και λογική ότι όλοι είναι ίδιοι.

• Ενωση δικαστών και εισαγγελέων: 

• Οι πολιτικοί, υπεύθυνοι για την ατιμωρησία

Σκληρά αντέδρασε η Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων στις αιχμές που διατυπώνονται τηλεοπτικά για τις ευθύνες περί ατιμωρησίας πολιτικών προσώπων εμπλεκομένων σε σκάνδαλα. Και ζητεί από τους πολιτικούς να σταματήσουν τη στοχοποίηση της δικαιοσύνης και να κάνουν την αυτοκριτική τους για να περισώσουν κάτι από την αξιοπιστία τους. Η ΕΔΕ υπογραμμίζει ότι «οι ευθύνες ανήκουν αποκλειστικά και μόνο σε αυτούς που διαμόρφωσαν το θεσμικό πλαίσιο με τέτοιον τρόπο ώστε να επιτυγχάνουν την ατιμωρησία τους», πετώντας ευθέως «το μπαλάκι» στους πολιτικούς.

Επισημαίνει ότι «η ισχύουσα νομοθεσία για την ευθύνη υπουργών διαμορφώθηκε από τη Βουλή και όχι μόνο από τους δικαστές, οι οποίοι δεν μπορούν συνεπώς να παρανομήσουν κατά την εφαρμογή της νομοθεσίας, σε διάψευση των προσδοκιών αλλά και των συνηθειών ορισμένων»...

Σε σχετική ανακοίνωση, η ΕΔΕ καλεί τους πολιτικούς, «που μέχρι τώρα επιφύλαξαν στους εαυτούς τους το προνόμιο να έχουν και την πίτα και το μαχαίρι, να κάνουν επιτέλους την αυτοκριτική τους και να σταματήσουν να στοχοποιούν τους δικαστές και μάλιστα στις ύποπτες μέρες που ζούμε». Και προσθέτει: «Ισως έτσι πετύχουν την ύστατη ώρα της απαξίωσης στα μάτια του λαού, να περισώσουν κάτι από την αξιοπιστία τους. Για να φτάσει επιτέλους το μαχαίρι στο κόκαλο».

• ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ, ΕΘΝΟΣ, 20/01/2011

Αλλάζει το πόθεν έσχες

Τροποποιείται ο νόμος περί ευθύνης των υπουργών. Τέλος στους διορισμούς των προϊσταμένων στη Δικαιοσύνη. Πιο γρήγορα οι δικαστικές αποφάσεις. Σαρωτικές αλλαγές στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο για να ενισχυθεί η διαφάνεια στη δημόσια ζωή, να καταπολεμηθεί η μάστιγα της διαφθοράς και να αλλάξει ο τρόπος επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, πρόκειται να προωθήσει σύντομα στη Βουλή η κυβέρνηση.

Με στόχο να αποκατασταθεί το κύρος της Δικαιοσύνης, αλλά και η εμπιστοσύνη του πολίτη προς το κράτος και τους θεσμούς, ο υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Χ. Καστανίδης θα προωθήσει μαζί με τον υφυπουργό Απ. Κατσιφάρα δέσμη μέτρων, προκειμένου -όπως είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός- να φύγει επιτέλους η Ελλάδα από την 4η θέση πριν από το τέλος στη λίστα της διαφάνειας, όπου συγκατοικεί με την Μποτσουάνα...

Δέσμη μέτρων για την ταχύτερη απονομή της Δικαιοσύνης θα προωθήσει ο νέος υπουργός Χ. Καστανίδης. Θα βελτιώσει επίσης το σύστημα υπηρεσιακής εξέλιξης των δικαστικών λειτουργών με αιτιολόγηση προαγωγών και μεταθέσεων

Στο πλαίσιο αυτό, θα βελτιωθεί το νομοθετικό πλαίσιο για το «πόθεν έσχες» με ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών, θα τροποποιηθεί το νομοθέτημα για την ευθύνη των υπουργών, αλλά και για τις εκλογικές δαπάνες και τη χρηματοδότηση των κομμάτων.

Παράλληλα, θα βελτιωθεί το σύστημα επιλογής της ηγεσίας της δικαιοσύνης και θα επανέλθει ο θεσμός της αυτοδιοίκησης με εκλεγμένους και όχι διορισμένους προϊσταμένους. Το νέο υπουργείο αποκτά πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις και αρμοδιότητες, καθώς θα «φιλοξενήσει» δύο γενικές γραμματείες, για την ισότητα (που θα μεταφερθεί από το υπουργείο Εσωτερικών) καθώς επίσης για τη διαφάνεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα, με ρόλο εποπτικό για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα και με δυνατότητα άμεσων παρεμβάσεων για να διορθώνονται τα κακώς κείμενα.

Επίσης θα προωθηθούν μέτρα για την επιτάχυνση απονομής της δικαιοσύνης, για τον εξανθρωπισμό του σωφρονιστικού συστήματος, για την ενίσχυση του ρόλου των ανεξάρτητων αρχών κ.λπ.

Ποινική ευθύνη υπουργών: Θα βελτιωθεί η ισχύουσα νομοθεσία στο μέτρο που επιτρέπει το Σύνταγμα, με στόχο διαδικασίες που να μην «μπλοκάρουν» την αποστολή δικογραφιών στη Βουλή και την ουσιαστική διερεύνησή τους, χωρίς τη δυνατότητα αποχώρησης κομμάτων και υπονόμευσης του θεσμού. Βελτιώσεις θα υπάρξουν στον δικαστικό έλεγχο και στον χρόνο παραγραφής, ενώ οι βασικότερες αλλαγές θα προωθηθούν με την επόμενη αναθεώρηση του Συντάγματος το 2013.

Πόθεν έσχες: Θα ενισχυθούν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί και η αναγκαία υλικοτεχνική υποδομή, με στροφή και προς τον τρόπο κτήσης των περιουσιακών στοιχείων. Εξετάζονται με πολλή προσοχή προτάσεις που έχουν γίνει από διάφορους φορείς για κατάργηση του οικονομικού απορρήτου στα περιουσιακά στοιχεία κρατικών λειτουργών, για να είναι άμεσα προσβάσιμα σε κάθε ελεγκτική αρχή καθώς και για ηλεκτρονική διασταύρωση στοιχείων. Επίσης θα εξεταστούν προτάσεις για δημόσια θέαση περιουσιακών στοιχείων στο Διαδίκτυο, αλλά και για δήμευση εκείνων που αποκλίνουν από τα δηλωθέντα.

Επιλογή ηγεσίας Δικαιοσύνης: Θα βελτιωθεί το ισχύον σύστημα, με δεδομένο πάντως ότι το Σύνταγμα προβλέπει ότι η επιλογή γίνεται από το Υπουργικό Συμβούλιο. Για να υποχωρήσει ο ομφάλιος λώρος μεταξύ εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας, εξετάζεται η προώθηση ενός συστήματος προηγούμενης ακρόασης των υποψηφίων από αρμόδια Επιτροπή της Βουλής, που θα προκρίνει έναν περιορισμένο αριθμό υποψηφίων από τους οποίους θα επιλέγεται ένας από το Υπουργικό Συμβούλιο. Εξετάζεται επίσης το ενδεχόμενο να προηγούνται γνωμοδότηση ενός σχετικού φορέα, ο περιορισμός του αριθμού των υποψηφίων (για να αποφεύγονται οι «βαθιές βουτιές» στην επετηρίδα) και η αιτιολόγηση των επιλογών.

• ΝΕΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
  Στο τραπέζι κάμερες και DΝΑ

Με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας στη δημόσια ζωή, θα εξεταστούν μέτρα προκειμένου οι προσλήψεις υπαλλήλων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα να διέπονται από καθεστώς πλήρους δημοσιότητας, ώστε να λαμβάνουν γνώση όλοι οι ενδιαφερόμενοι.

Στην ίδια λογική θα επανεξεταστεί η νομοθεσία για τη χρηματοδότηση των κομμάτων, τις εκλογικές δαπάνες κ.λπ.

Για την επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης θα αξιοποιηθούν νέα μέτρα που προτείνονται στους υπό τροποποίηση κώδικες (είναι ήδη έτοιμο προσχέδιο για την πολιτική δικονομία). Επίσης θα βελτιωθεί το σύστημα υπηρεσιακής εξέλιξης των δικαστικών λειτουργών, με αιτιολόγηση των προαγωγών, μεταθέσεων κ.λπ., ενώ εξετάζονται προτάσεις για ευρύτερη χρήση της κλήρωσης για τις συνθέσεις δικαστηρίων, την επιλογή ανακριτών, εισαγγελέων κ.λπ.

Θεσμικά μέτρα θα ληφθούν και για την ενίσχυση των ανεξάρτητων αρχών, που είχαν απαξιωθεί επί ΝΔ, ενώ αναμένεται να επανεξεταστούν οι πρόσφατες προβληματικές νομοθετικές ρυθμίσεις για τις κάμερες και το DNA, που ξεσήκωσαν θύελλα διαμαρτυριών.

• ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ, ΕΘΝΟΣ, 14/10/2009