ΤΟ ΤΕΡΑΣ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ. «Τι θα κάνουμε με τους Ελληνες;»

• Το ενδεχόμενο αυστηρής επιτροπείας της χώρας μας εξετάζουν οι Βρυξέλλες με τη μόνιμη παρουσία εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Εurostat στην Αθήνα

• Του ΑΝΤ. ΚΑΡΑΚΟΥΣΗ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 8 Νοεμβρίου 2009

«ΤΙ ΘΑ ΚΑΝΟΥΜΕ με τους Ελληνες» αναρωτιούνται συχνά πυκνά οι εταίροι μας μεταξύ τους στα ισχυρά οικονομικά κέντρα της Ευρώπης. Το σοκ της εκτίναξης των ελληνικών ελλειμμάτων, σε διάστημα δύο μηνών, από το 6% στο 12,7%, παραμένει ισχυρό στις Βρυξέλλες και στη Φραγκφούρτη. «Το κλίμα που εισπράττουμε είναι κακό και η σκιά αναξιοπιστίας βαριά» λένε εμπειρογνώμονες και στελέχη που ταξιδεύουν συχνά στα ευρωπαϊκά οικονομικά κέντρα και μεταδίδουν μετά βεβαιότητος ότι οι εταίροι μας αναζητούν τρόπους «πώς θα σφίξουν τα λουριά στην Ελλάδα» και με ποιον τρόπο θα εξασφαλίσουν την αξιόπιστη παρακολούθηση των μεγεθών της ελληνικής οικονομίας, ώστε να μην επαναληφθεί στο μέλλον η «απάτη των αριθμών», η οποία, πέραν των άλλων, θίγει και τον τρόπο λειτουργίας θεσμικών ευρωπαϊκών οργάνων. Ηδη τίθεται ζήτημα ευθυνών της Εurostat, η οποία τρεις φορές έθεσε τη βούλα της σε ανακριβή ελληνικά στατιστικά στοιχεία.

Υπό το βάρος λοιπόν των προηγούμενων κακών εμπειριών, στην Κομισιόν και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αναζητούν τους μηχανισμούς που θα μας πλαισιώσουν, ώστε να είναι ενεργή και αρκούντως παρεμβατική η παρακολούθηση της ελληνικής οικονομίας. Κατά τις πληροφορίες εξετάζονται όλα τα ενδεχόμενα. Ακόμη και αυτό της αυστηρής επιτροπείας, η οποία μπορεί να εξασφαλισθεί με τη μόνιμη παρουσία εκπροσώπων της Κομισιόν και της Εurostat στην Αθήνα.

Στο παρελθόν, στις αρχές του 1990, η Κομισιόν είχε εγκαταστήσει στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ιρλανδό εμπειρογνώμονα ονόματι Ο΄ Λάφλιν, ο οποίος επί μήνες παρακολουθούσε στενά κυρίως την εκτέλεση του προϋπολογισμού και δρούσε σχεδόν προληπτικά στις περιπτώσεις εφαρμογής αποφάσεων οι οποίες πιθανώς να οδηγούσαν σε υπερβάσεις δαπανών. Σίγουρα, πάντως, ακόμη και αν δεν εγκατασταθούν μονίμως στην Αθήνα κοινοτικοί εμπειρογνώμονες, οι επισκέψεις τους θα είναι συχνές και οι έλεγχοι συστηματικοί. Αλλωστε το 2010 η χώρα μας πάει για διπλό πανευρωπαϊκό χρυσό. Κατά τα φαινόμενα θα αναδειχθεί πρωταθλήτρια ελλειμμάτων και χρεών, ξεπερνώντας και τη γειτονική Ιταλία, η οποία επί δεκαετίες εθεωρείτο ως η πλέον υπερχρεωμένη ευρωπαϊκή χώρα.

Απορούν οι Ευρωπαίοι

Οι ευρωπαίοι εταίροι, επίσης, πέραν της δημοσιονομικής κρίσης, αποδίδουν εξαιρετική σημασία και στο ελληνικό παραγωγικό πρόβλημα. Ιδιαιτέρως οι γερμανοί επίσημοι εμφανίζονται να μην κατανοούν ότι σε συνθήκες παραγωγικής κάμψης της οικονομίας και υψηλής ανεργίας οι μισθολογικές διεκδικήσεις διατηρούνται έντονες στην Ελλάδα. Και διερωτώνται πώς είναι δυνατόν τα πανίσχυρα γερμανικά συνδικάτα να θέτουν προς συζήτηση προτάσεις για τριετές πάγωμα των μισθολογικών αυξήσεων, με αντάλλαγμα τη διάσωση των θέσεων εργασίας, και στην Ελλάδα που χάνεται να επιμένουν τα συνδικάτα σε διεκδικήσεις οι οποίες οδηγούν με μαθηματική βεβαιότητα στη μαζική απώλεια θέσεων εργασίας; Στη βάση αυτού του κλίματος πολλοί προειδοποιούν ότι ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ.Παπακωνσταντίνου θα έχει πολύ δύσκολο έργο το αμέσως επόμενο διάστημα. Από τη μία θα πιέζεται από τις Βρυξέλλες και από την άλλη, από τις εσωτερικές δυνάμεις που θα διεκδικούν και θα αντιστρατεύονται κάθε μέτρο, φορολογικό ή άλλο. Ως εκ τούτου μόνο τυχαία δεν ήταν η αναφορά του πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου στην απειλή της χρεοκοπίας κατά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Ο κ. Παπανδρέου λέγοντας, απευθυνόμενος προς τους υπουργούς του μπροστά στις κάμερες, ότι «πρέπει να σώσουμε την ελληνική οικονομία από τη χρεοκοπία» ήθελε ακριβώς να δείξει την ένταση της προσπάθειας και την κάλυψη που προσφέρει στον υπουργό Οικονομίας.

Ηδη το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού προκαλεί ερωτήματα και οι προβλέψεις του θεωρούνται από πολλούς αναντίστοιχες της έντασης του δημοσιονομικού προβλήματος. Η καθαρή προσαρμογή, χωρίς έκτακτα έσοδα, δεν ξεπερνά το 1,5% του ΑΕΠ, με αποτέλεσμα να φαντάζει ανεπαρκής και να δημιουργεί αμφιβολίες για την αποφασιστικότητα και τη δύναμη της προσπάθειας δημοσιονομικής εξυγίανσης. Επιπλέον ορισμένοι παρατηρούν ότι λείπουν οι διαρθρωτικές παρεμβάσεις οι οποίες θα οδηγήσουν πραγματικά στον έλεγχο των δαπανών και της σπατάλης.

Εχει πάντως ενδιαφέρον το γεγονός ότι κορυφαίοι υπουργοί υπερασπίζονται πιο επιθετική δημοσιονομική πολιτική, ειδικά σε τούτη την πρώτη κρίσιμη περίοδο. Ιδιαιτέρως όσοι σκοπεύουν να επιχειρήσουν μεταρρυθμιστικές προσπάθειες, η επιτυχία των οποίων εξαρτάται από τους διαθέσιμους πόρους, επιμένουν ότι ο νέος φορολογικός νόμος πρέπει να είναι δρακόντειος και ικανός να αποφέρει σημαντικά έσοδα στο κράτος, κυρίως από τη ζώνη της παραοικονομίας και της φοροδιαφυγής. Μάλιστα ζητούν ταχεία κατάρτιση του φορολογικού νομοσχεδίου, ώστε να δοθεί και το κατάλληλο μήνυμα στον ευρύ κύκλο των εμπορευομένων, οι οποίοι με πρόσχημα την κρίση δεν αποδίδουν ούτε τους παρακρατούμενους φόρους.

Ζητούνται έσοδα

«Το θέμα των εσόδων είναι κρίσιμο» επισήμαινε σε συνομιλητές του τις προηγούμενες ημέρες ο υπουργός Εσωτερικών κ. Ι. Ραγκούσης, εξηγώντας ότι «χωρίς πόρους δεν εξασφαλίζεται ανάπτυξη, ούτε μπορεί να στηριχθεί ισχυρό κράτος πρόνοιας». Επικαλείται μάλιστα προς τούτο αναφορές του πρώην σουηδού πρωθυπουργού Γκόραν Πέρσον, σύμφωνα με τις οποίες «για να είναι ένα κράτος ενεργό πρέπει να έχει χρήματα, δεν γίνεται αλλιώς».

Γνωρίζει ο υπουργός Εσωτερικών και από την εμπειρία του στην Τοπική Αυτοδιοίκηση ότι χωρίς επαρκείς χρηματοδοτικούς πόρους δεν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική διοικητική μεταρρύθμιση, ούτε να υποστηριχθεί η μεταβολή του «Καποδίστρια 2» ή άλλες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες. Γι΄ αυτό και επιμένει. Ισως σε τούτη την ξεχωριστή συγκυρία να είναι ο πιο ιδιαίτερος σύμμαχος του κ. Παπακωνσταντίνου...