Συνάντηση χωρίς ατζέντα, αλλά με ουσία

• Παπανδρέου - Ερντογάν, εφ’ όλης της ύλης στην Κωνσταντινούπολη

Την πρόθεσή του να δώσει δείγμα δυναμικής εξωτερικής πολιτικής, με πρωτοβουλίες και ενίσχυση της διεθνούς παρουσίας της χώρας, σηματοδότησε, όπως ο ίδιος είπε, ο πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου, με την αιφνιδιαστική απόφασή του να μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη και να συναντηθεί με τον Τούρκο ομόλογό του, Ταγίπ Ερντογάν. Στην άτυπη, διάρκειας 70 λεπτών συνάντησή τους, ο κ. Παπανδρέου δήλωσε ότι έθεσε όλα τα ζητήματα που απασχολούν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με την προσθήκη ότι όλα αυτά θα αξιολογηθούν τον Δεκέμβριο σε συνάρτηση με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Χαρακτήρισε τη συνάντηση φιλική, χωρίς ατζέντα, από την οποία εισέπραξε βούληση για θετική ανταπόκριση σε όλα τα θέματα. Εξέφρασε δε την ελπίδα, η βούληση αυτή να μεταφραστεί σε πράξεις.

Η επίσκεψη εξελίχθηκε σε «επίθεση φιλίας» προς τον τουρκικό λαό. Με δηλώσεις, τις οποίες ο ίδιος διευκρίνισε ότι απευθύνει προς αυτόν, αλλά και συμβολικές χειρονομίες, την επίσκεψη στον τάφο του Ισμαήλ Τζεμ όπου απέθεσε κλαδιά ελιάς, ο κ. Παπανδρέου έδειξε ότι επιθυμεί να ξαναπιάσει το νήμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων από εκεί όπου το άφησε ως υπουργός Εξωτερικών του Κώστα Σημίτη. Ταυτόχρονα, στις δηλώσεις του ξεδίπλωσε την ατζέντα των προβλημάτων, που όπως είπε, πρέπει να λυθούν: Κυπριακό, τουρκικές αμφισβητήσεις στο Αιγαίο, Οικουμενικό Πατριαρχείο και Χάλκη. Τα συνέδεσε, μάλιστα, με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας.

Το πρώτο εκτός Ελλάδας ταξίδι του πρωθυπουργού, με αφορμή την άτυπη σύνοδο υπουργών Εξωτερικών της Διαδικασίας Συνεργασίας Νοτιοανατολικής Ευρώπης πραγματοποιήθηκε, τελικά, με πρόγραμμα ανάλογο επίσημης επίσκεψης. Αιφνιδιάζοντας ακόμα και στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών, που περιέγραφαν την επίσκεψη ως μια συμβολική συμμετοχή ανοίγματος προς την Τουρκία και τις βαλκανικές χώρες και πολύ περισσότερο τους διπλωμάτες, που προτιμούν την προσεκτική προετοιμασία ανάλογων επαφών, το Μέγαρο Μαξίμου ανακοίνωσε συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Τούρκο ομόλογό του Ταγίπ Ερντογάν.

Τον κ. Παπανδρέου στην Κωνσταντινούπολη υποδέχθηκε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου. Αμέσως μετά, επισκέφθηκε το Οικουμενικό Πατριαρχείο και έγινε δεκτός από τον κ.κ. Βαρθολομαίο, ο οποίος του ευχήθηκε καλή επιτυχία στα νέα του καθήκοντα και χαιρέτισε το συμβολισμό της απόφασης να κάνει το πρώτο εκτός Ελλάδας ταξίδι του στην Κωνσταντινούπολη. Ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι επιθυμεί να απευθυνθεί στον τουρκικό λαό. «Γνωρίζετε ότι μιλάω με ειλικρίνεια, γνωρίζετε τις προσπάθειές μου για προσέγγιση. Προβλήματα υπάρχουν, προβλήματα που μας αφορούν και μας πονάνε. Το Κυπριακό, οι διμερείς σχέσεις με απόλυτο σεβασμό στην εδαφική ακεραιότητα αλλά και στις θρησκευτικές ελευθερίες, όπως το θέμα της Χάλκης, που συνδέεται με την πορεία της Τουρκίας προς την Ε.Ε.». Αμέσως μετά, σε δήλωσή του προς τα τουρκικά μέσα, αφού αναφέρθηκε στην πολιτική προσέγγισης που είχε εγκαινιάσει με τον Ισμαήλ Τζεμ, τόνισε ότι στόχος είναι να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα, όχι να τα εκμεταλλευθούμε, αλλά να τα λύσουμε». Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο Κυπριακό, λέγοντας ότι θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για την επανένωση της Κύπρου σε ευρωπαϊκό πλαίσιο, χωρίς στρατό κατοχής και χωρίς κηδεμονία από μητέρες - πατρίδες. Επανέλαβε την ανάγκη σεβασμού των συνόρων και της εδαφικής ακεραιότητας, όπως άλλωστε επιτάσσει το ευρωπαϊκό κεκτημένο, θέτοντας, ουσιαστικά, την ατζέντα της συνάντησης με τον κ. Ερντογάν. Στον χαιρετισμό του προς τη σύνοδο, ο κ. Παπανδρέου πρότεινε τον καθορισμό ενός οδικού χάρτη, ώστε μέχρι το 2014, 100 χρόνια μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, όλες οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων να γίνουν μέλη της Ε.Ε. Ειδικότερα για τα Σκόπια, δήλωσε ότι η Ελλάδα επιθυμεί επίλυση του προβλήματος της ονομασίας, με τις θέσεις της να είναι ξεκάθαρες και γνωστές. Για την Τουρκία, είπε ότι θα πρέπει να ενθαρρυνθεί από την Ε.Ε., αλλά και η ίδια να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της έναντι όλων των χωρών-μελών, παραπέμποντας στην Κύπρο.

• Της απεσταλμένης μας στην Κωνσταντινούπολη Δωρας Aντωνιου, Η Καθημερινή, Σάββατο, 10 Oκτωβρίου 2009