Καλή η αρχή...

Συνήθως έχουν πανηγυρικό χαρακτήρα τα πρώτα υπουργικά συμβούλια των νέων κυβερνήσεων – ιδίως όταν προέρχονται και από κομματική εναλλαγή στην εξουσία. Δεν πρόκειται για ουσιαστικά συμβούλια που σκοπό έχουν την ανταλλαγή απόψεων, διαφορετικών εκτιμήσεων, δεν καταλήγουν σε αποφάσεις. Μιλάει πάντα μόνο ο νέος πρωθυπουργός, με ένα λόγο γενικών κατευθυντήριων θέσεων, τονίζεται (πάντα!) η «κρισιμότητα των στιγμών», η απόφαση της νέας εξουσίας «για σκληρή δουλειά και παραγωγή έργου...», αφού πάντα «ο κόσμος περιμένει πολλά και άμεσα...» από τους εκάστοτε. Ο πρωθυπουργός τονίζει πως «θα είναι πάντα στη διάθεση των συνεργατών του για κάθε πρόβλημα που θα αντιμετωπίζουν...», υπογραμμίζει «τη σημασία που δίνει στις ανταλλαγές απόψεων – γι’ αυτό τα κυβερνητικά όργανα θα συνεδριάζουν συχνότατα...». Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι αυτά τα πανηγυρικά υπουργικά συμβούλια, πραγματοποιούνται πάντα... με ανοιχτές θύρες και ενώπιον των τηλεοπτικών μηχανών. Στο σύνθημα, στην εντύπωση, στην επικοινωνία στοχεύουν... Και η αλήστου μνήμης πρωθυπουργική «νότα» προς τους νέους υπουργούς, περί «σεμνότητας και ταπεινότητας», ενώπιον των τηλεοπτικών συνεργείων είχε δοθεί.

Γι’ αυτό μάλλον, το χθεσινό «πρώτο υπουργικό συμβούλιο» της νέας κυβέρνησης προκάλεσε αίσθηση. Στα «τυπικά» χαρακτηριστικά του (δημόσιο, μπροστά στις κάμερες των καναλιών, μίλησε μόνο ο πρωθυπουργός – ή μάλλον... σχεδόν μόνο!) έμοιαζε με τα συνήθη «πανηγυρικά» – και όμως, ο λόγος ήταν ασυνήθιστα συγκεκριμένος, δεν έμεινε σε γενικόλογες «περιγραφές» και παροτρύνσεις, περιείχε σαφείς «εντολές» για τις προτεραιότητες (και τις απαιτήσεις από αυτούς...) των νέων υπουργών, υπογράμμισε τους πέντε βασικούς «πρώτους στόχους διοίκησης» της νέας διακυβέρνησης, περιελάμβανε εξειδικευμένες «νότες» για όλα τα υπουργεία (λ. χ.: καταργήστε ΑΜΕΣΑ όλες τις επιτροπές και τα συμβούλια που έχουν συσταθεί με κομματικά κριτήρια – όποια έχουν λόγο ύπαρξης και έργο να επανασυσταθούν) και «πάγιες εντολές», όπως καλύψεις μετακλητών θέσεων της κρατικής μηχανής, μόνο με διαφανείς διαδικασίες και δημόσια προκήρυξή τους κ. λπ.

Είχε και μιαν άλλη πρωτοτυπία το χθεσινό πρώτο υπουργικό συμβούλιο της νέας κυβέρνησης: μετά την τυπική ολοκλήρωσή του, μίλησε προς τους νέους υπουργούς ο Συνήγορος του Πολίτη κ. Καμίνης, ύστερα από πρόταση που του είχε κάνει προς τούτο ο Γιώργος Παπανδρέου. Και ο Συνήγορος επί 20 λεπτά ενημέρωνε τους υπουργούς για τις χρόνιες αγκυλώσεις και δυσλειτουργίες της Δημόσιας Διοίκησης, για τις εστίες και τις αιτίες διαφθοράς, για τη «φοβική δημόσια διοίκηση» προς την οποία η πολιτική ηγεσία πρέπει να δείξει εμπιστοσύνη και να τη χρησιμοποιεί («έχει πλήθος άξιων και αποτελεσματικών στελεχών – ψάξτε να τα βρείτε και να τα αξιοποιήσετε...») να μην την παρακάμπτει και στην πράξη ακυρώνει με τους «συμβούλους» και τις «επιτροπές» που συστήνουν εκτός Δημόσιας Διοίκησης οι υπουργοί, αντίθετα να στηρίζεται πάνω της και να την αναδεικνύει «αντί να γίνεται με κάθε αλλαγή υπουργού και μια μίνι αντιπολίτευση...».

Θέλετε να την αξιολογήσουμε ως «κίνηση εντυπωσιασμού» και «επικοινωνίας»; – ας υποθέσουμε πως ήταν τέτοια, αν και από την έκταση της ομιλίας του κ. Καμίνη (20 λεπτά), αλλά και από τη διαβεβαίωση του κ. Παπανδρέου προς τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου ότι «η διαδικασία αυτή θα επαναληφθεί και για να μας βοηθήσει να ιεραρχήσουμε τις προτεραιότητες στα υπουργεία, αλλά και ως άσκηση λογοδοδίας της εκτελεστικής εξουσίας προς τις ανεξάρτητες αρχές και τους άλλους πυλώνες της δημοκρατίας...», μάλλον σε αντίθετα συμπεράσματα οδηγεί. Αλλά, έστω, πως ήταν «επικοινωνισμός» – δεν σηματοδοτεί κάτι, ιδίως αν σκεφθούμε την πλήρη περιφρόνηση της προηγούμενης κυβέρνησης προς τις ανεξάρτητες αρχές και τις προσπάθειες να περιορισθούν και να ελεγχούν από την κυβέρνηση (εμ τότε τι σόι «ανεξάρτητες» είναι;) θεσμικά οι αρμοδιότητες και οι εξουσίες τους;

Ο καλύτερος τρόπος για να απογοητευτείς, είναι να επιτρέψεις στον εαυτό σου να... γοητευθεί – σύμφωνοι! Πρώτες κινήσεις, μιας νέας κυβέρνησης με νέους ανθρώπους, πιθανόν επικοινωνιακής στόχευσης – στην πραγματικότητα οι πάντες και τα πάντα θα κριθούν στην πράξη. Σε κάθε περίπτωση, όμως, αυτό το «νέο στυλ» (αλλά και περιεχόμενο...) που θέλει να εκπέμψει από την πρώτη κιόλας μέρα της «επίσημης» κυβερνητικής πρεμιέρας, ιδίως σε μια κοινωνία δύσπιστη, μπουχτισμένη, άκρως απογοητευμένη που θέλει... απελπισμένα να βρει κάτι για να πιαστεί και να ελπίσει, «κάτι» σηματοδοτεί, εκ των πραγμάτων εκλαμβάνεται ως δέσμευση (και όχι προεκλογική), δημιουργεί ευχάριστο προηγούμενο. Και βλέπουμε...

• Tου Θανου Oικονομοπουλου, Η Καθημερινή, 08/10/2009