ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΣΟΚ ΠΡΟΒΟΠΟΥΛΟΥ ΓΙΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑ 12% ΤΟΥ ΑΕΠ

• Επιχείρηση είσπραξης των φόρων

Πρόβλεψη σοκ για εκτίναξη του ταμειακού ελλείμματος του προϋπολογισμού στο 12% του ΑΕΠ διατύπωσε χθες ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος κ. Γ. Προβόπουλος, ενώ η κυβέρνηση θέτει σε εφαρμογή επείγουσα επιχείρηση συγκέντρωσης φόρων και περικοπής των δαπανών για την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού αυτού εφιάλτη.

Η πρόβλεψη του κ. Προβόπουλου έγινε μετά τη συνάντησή του με τον υπουργό Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου και τον υφυπουργό κ. Φ. Σαχινίδη και αποκαλύπτει το μέγεθος των δυσκολιών, με τις οποίες θα βρεθεί αντιμέτωπη η κυβέρνηση, προκειμένου να εφαρμόσει το πρόγραμμά της, αλλά και να εξασφαλίσει την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής γι΄ αυτό.

Έκτακτα μέτρα δεν θα υπάρξουν το τρίμηνο αυτό γιατί, όπως αναφέρει υψηλόβαθμη πηγή του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, «αυτό δεν έχει νόημα». Η κυβέρνηση όμως δεν θα αφήσει το έλλειμμα να συνεχίσει την εκτός ελέγχου πορεία του, καθώς δεν θέλει ούτε τις αγορές να τρομάξει και να προκαλέσει άνοδο επιτοκίων δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου ούτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση να εμφανισθεί με ένα τριετές Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης που θα φαίνεται μη ρεαλιστικό, αφού θα ξεκινά από πολύ χαμηλή βάση. Και φυσικά θέλει τα μεγαλύτερα δυνατά περιθώρια ελευθερίας για τη σύνταξη του προϋπολογισμού του 2010, μέσω του οποίου θα αρχίσει να υλοποιείται και το πρόγραμμά της. Για να περιορίσει τον κίνδυνο της περαιτέρω δημοσιονομικής εκτροπής θα επιδιώξει, σύμφωνα με πληροφορίες, τα εξής:

1 Να εισπράξει «ό,τι μπορεί», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά από στέλεχος του επιτελείου, με την ενεργοποίηση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού. Στο στόχαστρο ο ΦΠΑ, του οποίου τα έσοδα έχουν κυριολεκτικά καταρρεύσει, οι ανείσπρακτες ληξιπρόθεσμες οφειλές στις οποίες στόχευε και η προηγούμενη κυβέρνηση και φυσικά η είσπραξη του «λογαριασμού της προηγούμενης κυβέρνησης», όπως την ονόμασε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, που περιλαμβάνει την πληρωμή του ΕΤΑΚ για το 2008 και το 2009 και την έκτακτη εισφορά στα υψηλά εισοδήματα (εκτός αν ακυρωθεί από τα δικαστήρια). Το ΕΤΑΚ βεβαίως θα καταργηθεί από το 2010, αλλά η κυβέρνηση ευελπιστεί να υποκαταστήσει τα σχετικά έσοδα από την επαναφορά του φόρου κληρονομιάς και του φόρου μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Για το 2009, επομένως, οι εισπράξεις του ΕΤΑΚ θα γίνουν κανονικά. Επίσης, ο έκτακτος φόρος στα αυτοκίνητα άνω των 1.929 κ. εκ. και η έκτακτη εισφορά στα σκάφη αναψυχής προβλέπεται να καταβληθούν κανονικά.

2 Να περικόψει δαπάνες του προϋπολογισμού, αρχίζοντας την εφαρμογή της πολιτικής για περιορισμό της σπατάλης. Τα πρώτα μέτρα στην κατεύθυνση αυτή είναι: α. Η κατάργηση των κάθε είδους επιτροπών, που κοστίζουν στον κρατικό προϋπολογισμό και συχνά δεν παράγουν έργο. Όπως διευκρινίζεται, η γενική αρχή είναι να καταργηθούν όλες και βεβαίως αν διαπιστωθεί ότι κάποιες είναι χρήσιμες θα εξαιρεθούν ή θα επανασυσταθούν. Σε κάθε περίπτωση, θα αμείβονται με βάση το έργο που παράγουν. β. Το πάγωμα των επιχορηγήσεων σε διαφόρους συλλόγους που υπεγράφησαν μετά την προκήρυξη των εκλογών.

• Καταγραφή ελλείμματος

Παρ΄ ότι οι πληροφορίες αναφέρουν πως η κυβέρνηση δεν έχει σκοπό να προχωρήσει σε «δημοσιονομική απογραφή» με εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως έκαναν οι προκάτοχοί της, είναι βέβαιον ότι προχωρεί σε καταγραφή των δημοσιονομικών μεγεθών για να γνωρίζει πού βρίσκεται και στην κατεύθυνση αυτή θα επιζητήσει και τη βοήθεια της Τραπέζης της Ελλάδος. Η διοίκηση της τελευταίας δηλώνει ότι τα στοιχεία της είναι στη διάθεση της κυβέρνησης.

Προς το παρόν, τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου δεν διακινδυνεύουν πρόβλεψη για το έλλειμμα του προϋπολογισμού, αν και εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι αυτό θα είναι «πολύ υψηλότερα» από το 6% του ΑΕΠ που δήλωσε η απελθούσα κυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία και υψηλότερο και από το 8% του ΑΕΠ που είχε πει ο πρώην υπουργός Οικονομίας Γ. Παπαθανασίου πως θα έφθανε το έλλειμμα αν δεν εφαρμόζονταν τα μέτρα του. Χαρακτηριστικά, τα ίδια στελέχη επικαλούνται την εκτίμηση του κ. Γ. Προβόπουλου για έλλειμμα 12% του ΑΕΠ, με τη διευκρίνιση όμως ότι αυτή αφορά το ταμειακό έλλειμμα, κάτι που σημαίνει ότι το έλλειμμα σε εθνικολογιστική βάση μπορεί να είναι ελαφρώς χαμηλότερο.

Ο κ. Παπακωνσταντίνου αποκάλυψε εξάλλου χθες ότι στα χέρια του έφθασε- με δύο μέρες καθυστέρηση- επιστολή του προέδρου της ευρωζώνης κ. Ζ. Κ. Γιουνκέρ, στην οποία διατυ πώνει τις επιφυλάξεις του για τα φοροεισπρακτικά μέτρα Ιουνίου της κυβέρνησης Καραμανλή, υποστηρίζοντας ότι αυτά δεν πρέπει να στοχεύουν μονο στα έσοδα, αλλά και στην περικοπή των δαπανών.

• Για τις Βρυξέλλες

Από την ερχόμενη εβδομάδα, εξάλλου, αρχίζει ο γολγοθάς των διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εν όψει της υποβολής του τριετούς Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου έχει στόχο να καταθέσει το Πρόγραμμα στις Βρυξέλλες ώς το τέλος του έτους, αλλά επειδή σκοπεύει να το υποβάλει προηγουμένως για συζήτηση στην Βουλή ή τουλάχιστον στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής, δεν αποκλείει να χρειασθεί περισσότερος χρόνος και να υποβληθεί τελικώς τον Ιανουάριο. Το Πρόγραμμα θα είναι το όχημα μέσω του οποίου η κυβέρνηση θα επιδιώξει να εξασφαλίσει παράταση της προθεσμίας για μείωση του ελλείμματος κάτω από 3% του ΑΕΠ. Η κυβέρνηση δεν αποκαλύπτει, προς το παρόν, πόση παράταση θα ζητήσει, οι ενδείξεις όμως συνηγορούν στην τριετία, όση και η διάρκεια του προγράμματος. Για την ώρα, οι Βρυξέλλες θέλουν να ενημερωθούν για το τρέχον έλλειμμα καθώς, όπως είναι γνωστόν, έχουν αμφισβητήσει εντόνως την πρόβλεψη της προηγούμενης κυβέρνησης για 6% του ΑΕΠ. Για τον σκοπό αυτό αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα βρεθεί την ερχόμενη εβδομάδα στην Αθήνα, προκειμένου να συλλέξει πληροφορίες για τη μέχρι τώρα πορεία του ελλείμματος, ώστε να διατυπώσει η Κομισιόν τις φθινοπωρινές της προβλέψεις στις 3 Νοεμβρίου.

● Ο κ. Παπακωνσταντίνου έκανε χθες δεκτή την παραίτηση του διοικητή της ΑΤΕ κ. Δ. Μηλιάκου και του διευθύνοντος συμβούλου του ΟΠΑΠ κ. Χρ. Χατζηεμμανουήλ.

• Πρώτο μέτρο η ρύθμιση για δανειολήπτες

Το νομοσχέδιο για την προστασία των δανειοληπτών θα είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, πιθανότατα το πρώτο το οποίο θα κατατεθεί στη Βουλή από τα 5 που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση στο πρόγραμμα των πρώτων 100 ημερών της.

Το νομοσχέδιο θα δίνει τη δυνατότητα ρύθμισης και απαλλαγής οφειλών σε όσους αποδεδειγμένα αδυνατούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Θα ακολουθήσουν τα νομοσχέδια για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας με την απλοποίηση των διαδικασιών ίδρυσης επιχειρήσεων, για το πάγωμα των δανείων των επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν πρόβλημα λόγω κρίσης και για τη χορήγηση έκτακτου επιδόματος αλληλεγγύης.

Δεν υπάρχει χρόνος για ήπια προσαρμογή

• Του ΜΙΧΑΛΗ ΜΑΣΟΥΡΑΚΗ Επικεφαλής οικονομολόγου της Αlpha Βank

Για όσο διάστημα η δυναμική του χρέους θα είναι αποσταθεροποιητική, και αν όντως το έλλειμμα διαμορφώνεται σε 6% ή 8% ή 10% του ΑΕΠ όπως λέγεται, οποιαδήποτε προσπάθεια περαιτέρω τόνωσης της οικονομικής δραστηριότητος είναι δύσκολο να δικαιολογηθεί. Ένα κομμάτι του ελλείμματος οφείλεται στην κρίση, συνεπώς το 2010 το δημοσιονομικό θα βελτιωθεί σε ένα βαθμό από μόνο του καθώς η οικονομία θα ανακάμπτει.

Ο κίνδυνος, λοιπόν, που ελλοχεύει, είναι το 2010 να γίνει η ελάχιστη προσπάθεια. Αυτό θα είναι τραγικό λάθος. Η αξιοπιστία της νέας κυβέρνησης θα κριθεί από τον Προϋπολογισμό του 2010 με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που η αξιοπιστία της απερχόμενης κυβέρνησης κρίθηκε από τον Προϋπολογισμό του 2008.

Δεν υπάρχει χρόνος για ήπια προσαρμογή. Στις πρώτες προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης θα πρέπει να είναι να σταματήσουν οι προσλήψεις και η διόγκωση των ελλειμμάτων του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, που είναι και οι κύριοι παράγοντες που δημιουργούν τις δημοσιονομικές ανισορροπίες. Μεσοπρόθεσμα η νέα κυβέρνηση θα πρέπει:

● Να θεσπίσει κίνητρα για εργασία και κίνητρα για αποταμίευση.

● Να διασφαλίσει ότι για κάθε δαπάνη στον ευρύτερο δημόσιο τομέα θα υπάρχουν προϋπολογισμοί και ότι θα τηρούνται.

● Να τηρήσει τις υποσχέσεις της για ένα δίκαιο και αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα και για έναν λειτουργικό χωροταξικό ανασχεδιασμό.

● Να προχωρήσει σε ταχεία μείωση της εξάρτησης της χώρας από μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και σε ουσιαστικά βήματα για την προστασία του περιβάλλοντος.

Δικαιότερη φορολογία έλεγχος των δαπανών

• Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ Καθηγητή Οικονομικών Πανεπιστημίου Αθηνών και επιστημονικού διευθυντή ΙΟΒΕ

Το κρίσιμο ζήτημα σήμερα για την ελληνική οικονομία είναι το εξής: Μπορεί να υπάρξει δημοσιονομική προσαρμογή και παράλληλα ανάκαμψη των ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης;

Η απάντηση, κατά τη γνώμη μου, είναι θετική. Αρκεί, βέβαια, να προχωρήσει η νέα κυβέρνηση σε μια σειρά από δράσεις διαρθρωτικής μορφής. Ενδεικτικά παραθέτω τις εξής πέντε:

* Μείωση του αριθμού των υπουργείων και η θεσμοθέτηση ορισμένων θέσεων μόνιμων υφυπουργών κατά το βρετανικό πρότυπο.

* Ψήφιση νόμων: α) για τη δικαιότερη και αποτελεσματικότερη φορολογία, με την καθιέρωση της αρχής ότι όλα τα εισοδήματα- με λίγες εξαιρέσεις- θα φορολογούνται με τη φορολογική κλίμακα, ότι όλες οι επιχειρήσεις θα φορολογούνται με βιβλία εσόδων- εξόδων και όχι με άλλους τρόπους, ότι οι φορολογικές αρχές θα κάνουν δειγματοληπτικούς ελέγχους κεντρικά καθορισμένους και θα έχουν πρόσβαση σε όλα τα περιουσιακά στοιχεία των φορολογουμένων, και β) για τον έλεγχο των δαπανών, με ελέγχους από ορκωτούς ελεγκτές σε όλο το φάσμα των οργανισμών που απαρτίζουν τον δημόσιο τομέα, συμπεριλαμβανομένης της τοπικής αυτοδιοίκησης.

* Άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, ιδιαίτερα στις μεταφορές, η κατάργηση του καμποτάζ, η κατάργηση των περισσότερων επιβαλλόμενων κατώτατων τιμών, ενδεικτικών τιμών κ.λπ., καθώς και η απλοποίηση όλων των διαδικασιών (έκδοση αδειών, πιστοποιητικών κ.λπ.) που αφορούν την εξυπηρέτηση των πολιτών και των επιχειρήσεων από όλους τους οργανισμούς του δημόσιου τομέα.

* Αλλαγή του προγράμματος σπουδών των σχολείων με έμφαση στην ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας των μαθητών (λιγότερα μαθήματα σε μεγαλύτερο βάθος) και η προώθηση της αριστείας (π.χ. με την επαναφορά του θεσμού των δημόσιων πρότυπων σχολείων).

* Μετατροπή της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος σε ανεξάρτητο νομικό πρόσωπο.

• ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΕΙΡΗΝΗ ΧΡΥΣΟΛΩΡΑ, ΤΑ ΝΕΑ: Σάββατο 10 Οκτωβρίου 2009