Το νέο «τοπίο» στην αγορά εργασίας

Αλλαγές-σοκ στην αγορά εργασίας, με μειώσεις μισθών και περαιτέρω ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, φέρνει το νομοσχέδιο που αναμένεται να ψηφιστεί την Τρίτη. Οι επιχειρήσεις θα μπορούν να υπογράφουν ειδικές συμβάσεις που θα προβλέπουν αμοιβές κάτω από την κλαδική σύμβαση και θα οδηγούν σε μείωση μισθών και ενίσχυση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας. Το «Εθνος» δίνει σήμερα απαντήσεις για το νέο «τοπίο» που διαμορφώνεται στην ελληνική αγορά εργασίας.

1 Ερώτηση: Τι αλλαγές φέρνει η εισαγωγή των «ειδικών επιχειρησιακών συλλογικών συμβάσεων εργασίας»;

Απάντηση: Οι νέες επιχειρησιακές συμβάσεις θα υπερισχύουν των κλαδικών συμβάσεων χωρίς περιορισμούς. Αυτό στην πράξη θα οδηγήσει τους μισθούς σε ελεύθερη πτώση, καθώς «σπάνε» οι κλαδικές συμβάσεις και ανατρέπονται τα κεκτημένα.

2 Ερώτηση: Μέχρι ποιο ποσοστό μπορούν να μειωθούν οι μισθοί με τις νέες επιχειρησιακές συμβάσεις;

Απάντηση: Στο νομοσχέδιο δεν προσδιορίζεται ποσοστό μείωσης των μισθών, το οποίο θα κριθεί από τη διαπραγμάτευση. Ετσι, η κάθε επιχειρησιακή σύμβαση θα μπορεί να προβλέπει διαφορετικό ποσοστό μείωσης των μισθών. Αυτό ουσιαστικά ανοίγει τον ασκό του Αιόλου, με τις μειώσεις να φτάνουν ή και να ξεπερνούν το 26%.

3 Ερώτηση: Οι επιχειρησιακές συμβάσεις μπορούν να προβλέπουν αμοιβές και κάτω από την εθνική συλλογική σύμβαση εργασίας;

Απάντηση: Οχι, οι επιχειρησιακές συμβάσεις δεν είναι δυνατόν να «σπάσουν» τον κατώτερο μισθό που προβλέπει η εθνική συλλογική σύμβαση. Ο λεγόμενος και μισθός ασφαλείας -που διαμορφώνεται στα 740 ευρώ- διατηρείται.

4 Ερώτηση: Εκτός από τους μισθούς ποια άλλα θέματα θα ρυθμίζουν οι επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας;

Απάντηση: Οι νέες επιχειρησιακές συμβάσεις θα ρυθμίζουν μια σειρά? καυτών θεμάτων, όπως είναι οι απολύσεις αλλά και οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Συγκεκριμένα θα καθορίζουν τον αριθμό των θέσεων εργασίας, τους όρους και προϋποθέσεις μερικής απασχόλησης, εκ περιτροπής εργασίας και διαθεσιμότητας, καθώς και κάθε άλλον όρο εφαρμογής, περιλαμβανομένης της διάρκειάς τους. Ουσιαστικά ελλοχεύει ο κίνδυνος οι εργαζόμενοι όχι μόνο να δουν τους μισθούς τους να μειώνονται, αλλά και να μην μπορέσουν να διασφαλίσουν ούτε καν τις θέσεις απασχόλησης στην επιχείρηση. Τα πάντα θα κρίνονται από τη συλλογική διαπραγμάτευση.

5 Ερώτηση: Ποιος εκπροσωπεί τους εργαζόμενους στη διαπραγμάτευση με τον εργοδότη για την υπογραφή επιχειρησιακής σύμβασης;

Απάντηση: Σε μεγάλες επιχειρήσεις υπάρχουν ήδη σωματεία, τα οποία θα αναλάβουν τη διαπραγμάτευση για την υπογραφή επιχειρησιακής σύμβασης. Στις επιχειρήσεις με λιγότερους από 50 εργαζόμενους τον ρόλο αυτόν μπορεί να αναλάβει το αντίστοιχο κλαδικό σωματείο.

6 Ερώτηση: Με ποια κριτήρια θα μπορεί μία επιχείρηση να υπαχθεί στη ρύθμιση;

Απάντηση: Δεν προσδιορίζονται τα κριτήρια στο νομοσχέδιο. Το μόνο που προβλέπεται είναι πως τα εμπλεκόμενα μέρη υποβάλλουν από κοινού αιτιολογική έκθεση προς το Συμβούλιο Κοινωνικού Ελέγχου Επιθεώρησης Εργασίας.

7 Ερώτηση: Πώς προσδιορίζεται η αποζημίωση σε περίπτωση απόλυσης σε όσες επιχειρήσεις ισχύουν οι νέες συμβάσεις;

Απάντηση: Είναι από τα πιο ασαφή σημεία του νομοσχεδίου και από ό,τι φαίνεται και αυτό το θέμα θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Σε περίπτωση παραβίασης των όρων η επιχειρησιακή σύμβαση είναι άκυρη και η αποζημίωση υπολογίζεται με βάση τις αποδοχές της κλαδικής σύμβασης.

Ωστόσο, φαίνεται πως σε όσες περιπτώσεις δεν υπάρχει ρήτρα στη σύμβαση, που να απαγορεύει τις απολύσεις, η αποζημίωση θα υπολογίζεται με βάση τον νέο μισθό. Αυτό στην πράξη σημαίνει πως η αποζημίωση θα είναι «πετσοκομμένη».

• Ενισχύονται οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης
• Απολύσεις χωρίς αποζημίωση

Περαιτέρω ενίσχυση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης προβλέπει το νομοσχέδιο, δίνοντας στους εργοδότες τη δυνατότητα να απολύουν χωρίς αποζημίωση όσους απασχολούν μέχρι και 12 μήνες. Σήμερα δημοσιεύονται απαντήσεις σε πέντε ερωτήματα για τις αλλαγές που θα φέρουν στην αγορά εργασίας οι νέες ρυθμίσεις.

8 Ερώτηση: Τι αλλάζει στις αποζημιώσεις σε περίπτωση απόλυσης του εργαζομένου;

Απάντηση: Χωρίς αποζημίωση θα απολύονται οι νέοι κατά τη διάρκεια της 12μηνης «δοκιμαστικής περιόδου εργασίας». Αλλαγές υπάρχουν και στην αποζημίωση που καταβάλλεται για όσους απασχολούνται από ένα έως δύο χρόνια. Συγκεκριμένα η αποζημίωση «πέφτει» στον έναν μήνα, από τους δύο μήνες που είναι σήμερα.

9 Ερώτηση: Επηρεάζονται από τις αλλαγές όσοι απασχολούνται με μερική απασχόληση;

Απάντηση: Επηρεάζεται άμεσα το εισόδημα των μερικώς απασχολουμένων, καθώς επανακαθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού της αμοιβής. Ειδικότερα η αμοιβή τους -συμπεριλαμβανομένης της αμοιβής από τυχόν πρόσθετη εργασία- θα είναι ανάλογη με την αμοιβή του συγκρίσιμου εργαζομένου (δηλαδή του εργαζομένου πλήρους απασχόλησης σε ανάλογη θέση εργασίας) χωρίς προσαυξήσεις.

10 Ερώτηση: Ποιες είναι οι αλλαγές σε περίπτωση διαθεσιμότητας του εργαζομένου;

Απάντηση: Επεκτείνεται ο χρόνος της διαθεσιμότητας των εργαζομένων στις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα από 6 σε 9 μήνες.

11 Ερώτηση: Τι ισχύει για την «ενοικίαση» των εργαζομένων;

Απάντηση: Επανακαθορίζεται η διάρκεια της απασχόλησης εργαζομένων σε έμμεσο εργοδότη (με τυχόν παρατάσεις) στους 36 μήνες από 18 που είναι σήμερα. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί πως μετά την πάροδο των 36 μηνών ο εργαζόμενος θεωρείται ότι έχει σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου με τον έμμεσο εργοδότη.

12 Ερώτηση: Τι αλλαγές έρχονται στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας;

Απάντηση: Στο νομοσχέδιο ρυθμίζεται και μία σειρά θεμάτων που αφορούν στο δικαίωμα προσφυγής στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ). Σημειώνεται πως στον Οργανισμό μπορούν να απευθυνθούν οι κοινωνικοί εταίροι σε περίπτωση που δεν καταφέρουν να συμφωνήσουν για την υπογραφή σύμβασης.

Μεταξύ άλλων προβλέπεται:

- Η μεσολάβηση και η διαιτησία να λαμβάνουν υπόψη την οικονομική κατάσταση και την εξέλιξη της ανταγωνιστικότητας της παραγωγικής δραστηριότητας, στην οποία αναφέρεται η συλλογική διαφορά.

- Η προσφυγή στη διαιτησία περιορίζεται στον καθορισμό βασικού ημερομισθίου ή /και βασικού μισθού. Για τα λοιπά θέματα μπορεί να συνεχιστεί οποτεδήποτε η συλλογική διαπραγμάτευση προκειμένου να συναφθεί συλλογική σύμβαση εργασίας.

- Η προσφυγή στη διαιτησία μπορεί να γίνεται σε οποιοδήποτε στάδιο των διαπραγματεύσεων με κοινή συμφωνία των μερών ή μονομερώς.

- Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΟΜΕΔ από 11μελές γίνεται 7μελές. Στο νέο διοικητικό συμβούλιο θα υπάρχουν 6 εκπρόσωποι των κοινωνικών εταίρων και ένας πρόεδρος κοινής αποδοχής.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ, ΕΘΝΟΣ, 11/12/2010

• ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ
• Σήμα κινδύνου από τους συνδικαλιστές για τις αμοιβές

Τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις που θα έχει στους μισθούς η υπογραφή επιχειρησιακών συμβάσεων κρούουν οι συνδικαλιστές. Μάλιστα εκφράζονται φόβοι πως σε δεύτερη φάση αυτό μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε ατομική διαπραγμάτευση.

Για «κοινωνικό ολοκαύτωμα και καταστροφή όλων των δικαιωμάτων των εργαζομένων» κάνει λόγο μιλώντας στο «Εθνος» το μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΓΣΕΕ Γιώργος Γαβρίλης. Συνεχίζει επισημαίνοντας: «Οι μισθοί μπαίνουν σε τροχιά ελεύθερης πτώσης με την αντικατάσταση της συλλογικής από την ατομική διαπραγμάτευση και κάθε εργαζόμενος μένει μόνος και απροστάτευτος απέναντι στους εργοδότες».

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργαζομένων στον Τουρισμό και στον Επισιτισμό, Λεωνίδας Καραθανάσης, σημειώνει: «Καλούμε όλους τους συνδικαλιστές του κλάδου να μην υπογράψουν καμία ειδική επιχειρησιακή σύμβαση εργασίας».

Παράλληλα υπογραμμίζει ότι «αν προκύψει πρόβλημα βιωσιμότητας σε μια επιχείρηση, θα το δούμε σε κεντρικό επίπεδο μαζί με όλους τους ενδιαφερόμενους (δηλαδή τους εργαζομένους, τον εργοδότη, τις τράπεζες και την κυβέρνηση)».